د. ئەڤین فەتاح حاجی مام
خوێندکاران لەنێوان بڕیاری دایباب و خواستی خۆیان لە هەڵبژاردنی کۆلێژ و پەیمانگەدا
قۆناغی دوازدەی ئامادەیی لە سیستمی پەروەردەی هەرێمی کوردستاندا یەکێکە لە قۆناغە هەستیارەکان، کە دۆخێکی تایبەتی دەروونی بۆ قوتابیان و کەسوکارەکانیان دێتەپێشەوە، هەر لە کاتی دەوام و هەوڵدان و کۆشش بۆ هێنانی نمرەی بەرز تا کاتی گەڕانەوەی نمرە و پڕکردنەوەی فۆرمی زانکۆ و پەیمانگەکان، لەم وتارەدا تیشکێک دەخەینە سەر رۆڵی دایباب لە هەڵبژاردنی کۆلێژ و پەیمانگە بۆ منداڵەکانیان.
ئەوەی تێبینیمکردووە لە ماوەی رابردوودا دایباب بەپێی پێویست رۆڵیان نەبینیوە لە هاوکاریکردنی منداڵەکانیان بۆ هەڵبژاردنی کۆلێژ و پەیمانگەکان و خواستی خوێندکاران بە کەمی لەبەرچاوگیراوە.
لەگەڵ ئەوەشدا رێژەیەکی بەرچاو لە خوێندکاران دیدگایەکی روونیان نییە بۆ داهاتوو و ناشزانن بۆ دەبێ لەم بەشەدا بخوێنن، تەنانەت خوێندکاری وا هەیە گەیشتووەتە قۆناغی کۆتایی زانکۆ و پەیمانگە نازانێ داهاتووی چییە. هۆکارەکەشی بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ دایباب دەگەڕێتەوە، چونکە هاوکارێکی باش نەبوون بۆ منداڵەکانیان.
دایبابی وا هەیە حەزدەکات منداڵەکەی لەو بەشە بخوێنێت کە خەونی خۆی بووە، بەڵام بە هەر هۆکارێک لە هۆکارەکان نەیتوانیوە و دەیەوێ لە رێگەی منداڵەکەی ئەم حەز و ئارەزووەی دابمرکێت. ئەگەریش لێی دەپرسی: بەڕێز ئەو منداڵەت باش نابێت بەو شێوە ئاراستەی بکەی»، یەکسەر وەڵام دەداتەوە: «ئەمە حەزی من بووە، بەخۆم دەزانم داهاتووی باشە».
بەشێوەیەکی گشتی تێگەیشتنی دایباب بۆ کار و پیشە و پسپۆڕی منداڵەکانیان جیاوازە، یانی هەموو هاوکارییەکانی دایباب بۆ ئەوەیە کە منداڵەکانیان چۆن بتوانن بە زووترین کات و بە کەمترین تێچوو ببنە خاوەنکار و هێزی کۆمەڵایەتی خۆیان، کە ئەمەش لە چەند بەشێکی زانکۆ پەیمانگەکان بەدیدەکرێت، بۆیە لە ئەنجامدا خێزان دەبنە هۆکارێک بۆ تێکدانی باڵانسی زانکۆ و پەیمانگەکان لە لایەک و لەلایەکیتریشەوە زۆربەی بەشەکانی زانکۆ و پەیمانگەکان بەبێ خوێندکار ماونەتەوە و زۆر بەشیش بە سەدان کەس داواکاریان بۆی پێشکەشکردووە، بۆیەش بەشێوەیەکی روون دەردەکەوێت کە خواستی خوێندکاران بەشێوەیەکی گشتی فەرامۆشکراوە و حەز و خواست و ویستی دایباب زاڵە بەسەر دۆخەکەدا، لە ئەنجامدا داهاتووی منداڵەکە، داهاتوویەکی نادیارە.
* راگری پەیمانگەی تەکنیکیی گەشە
ئەوەی تێبینیمکردووە لە ماوەی رابردوودا دایباب بەپێی پێویست رۆڵیان نەبینیوە لە هاوکاریکردنی منداڵەکانیان بۆ هەڵبژاردنی کۆلێژ و پەیمانگەکان و خواستی خوێندکاران بە کەمی لەبەرچاوگیراوە.
لەگەڵ ئەوەشدا رێژەیەکی بەرچاو لە خوێندکاران دیدگایەکی روونیان نییە بۆ داهاتوو و ناشزانن بۆ دەبێ لەم بەشەدا بخوێنن، تەنانەت خوێندکاری وا هەیە گەیشتووەتە قۆناغی کۆتایی زانکۆ و پەیمانگە نازانێ داهاتووی چییە. هۆکارەکەشی بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ دایباب دەگەڕێتەوە، چونکە هاوکارێکی باش نەبوون بۆ منداڵەکانیان.
دایبابی وا هەیە حەزدەکات منداڵەکەی لەو بەشە بخوێنێت کە خەونی خۆی بووە، بەڵام بە هەر هۆکارێک لە هۆکارەکان نەیتوانیوە و دەیەوێ لە رێگەی منداڵەکەی ئەم حەز و ئارەزووەی دابمرکێت. ئەگەریش لێی دەپرسی: بەڕێز ئەو منداڵەت باش نابێت بەو شێوە ئاراستەی بکەی»، یەکسەر وەڵام دەداتەوە: «ئەمە حەزی من بووە، بەخۆم دەزانم داهاتووی باشە».
بەشێوەیەکی گشتی تێگەیشتنی دایباب بۆ کار و پیشە و پسپۆڕی منداڵەکانیان جیاوازە، یانی هەموو هاوکارییەکانی دایباب بۆ ئەوەیە کە منداڵەکانیان چۆن بتوانن بە زووترین کات و بە کەمترین تێچوو ببنە خاوەنکار و هێزی کۆمەڵایەتی خۆیان، کە ئەمەش لە چەند بەشێکی زانکۆ پەیمانگەکان بەدیدەکرێت، بۆیە لە ئەنجامدا خێزان دەبنە هۆکارێک بۆ تێکدانی باڵانسی زانکۆ و پەیمانگەکان لە لایەک و لەلایەکیتریشەوە زۆربەی بەشەکانی زانکۆ و پەیمانگەکان بەبێ خوێندکار ماونەتەوە و زۆر بەشیش بە سەدان کەس داواکاریان بۆی پێشکەشکردووە، بۆیەش بەشێوەیەکی روون دەردەکەوێت کە خواستی خوێندکاران بەشێوەیەکی گشتی فەرامۆشکراوە و حەز و خواست و ویستی دایباب زاڵە بەسەر دۆخەکەدا، لە ئەنجامدا داهاتووی منداڵەکە، داهاتوویەکی نادیارە.
* راگری پەیمانگەی تەکنیکیی گەشە