راپۆرت
رۆڵى مام جه‌لال له هه‌وڵی به‌رقه‌راربوونی ئاشتی له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه، یان دۆزی كورد به‌گشتی
مەودا میدیا - سلێمانی |
مه‌ودا میدیا-
رۆڵى مام جه‌لال له هه‌وڵی به‌رقه‌راربوونی ئاشتی له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه، یان دۆزی كورد به‌گشتی، له زارى محەمەد ئەمین پێنجوێنییه‌وه، كه یەكێکه لە سیاسەتمەدارە دیارەکانی کوردستان، تەمەنی زۆری بە سیاسەت و کوردایەتی بەخشیوە، هەروەها یەکێکیشه لە دۆستە نزیکەکانی رەوانشاد سەرۆک مام جەلال کە خاوەن متمانەی زۆر بووە له لای.
ئه‌و ده‌ڵێت "دوای گرتنی عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان، مام جه‌لال، بە شه‌خسی و بە قه‌ناعه‌تی خۆیه‌وه رۆڵێكی گه‌وره‌ی هه‌بوو لە رێگرتن لە‌و پیلانه‌ی دژی په‌كه‌كه كردیان و دەیانویست لەناوی ببەن".
محه‌مه‌د ئه‌مین پێنجوێنى باسى ده‌ستپێشخه‌رییه‌كی مێژوویی مام جه‌لال ده‌كات له سه‌رده‌می تورگوت ئۆزال له ساڵی 1993 و ده‌ڵێت "له‌و بابه‌ته‌دا جه‌نگیز چاندار ده‌وری بنه‌ڕه‌تیی تیایدا هه‌بوو، ئه‌و كاته‌ی مام جه‌لال له سووریا بوو، چاندار له‌وێ ته‌عاروفی له‌گه‌ڵ كردووه، مام جه‌لال هێنایه باشووری كوردستان و له به‌كره‌جۆ بوون، لێره زۆر مونسه‌جیم بوون، عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان و مام جه‌لال هه‌ر له رێگه‌ی جه‌نگیزه‌وه یه‌كیان گرته‌وه، دوای ئه‌وه‌ی كه ئۆزال هاته سه‌ر حوكم، لێبووردنێکی گشتیی ده‌ركرد بۆ ئه‌وانه‌ی چوونه‌ته ده‌ره‌وه و ئۆپۆزسیۆنن، زۆریان رۆیشتنه‌وه، یه‌كێك له‌وانه جه‌نگیز بوو، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خوێنده‌واره و رۆژنامه‌نووسێكی به‌توانا و خاوه‌ن فكر بوو، بووە سکرتێری رۆژنامەوانی تورگوت ئۆزال و رۆڵی باشی هەبوو، تەنانەت مام جه‌لال و براده‌رانی پارتیش له رێگه‌ی جه‌نگیزه‌وه گەیشتنه تورگوت ئۆزال، چه‌ند جارێك بۆی باس كردووم کە ئۆزال قه‌ناعه‌تی به‌وه هه‌بوو كێشه‌ی په‌كه‌كه و كوردی توركیا به شه‌ڕ چاره‌سه‌ر نابێت و ده‌بێت رێگەچاره‌یه‌ك بدۆزنه‌وه تاوه‌كوو ئه‌م شه‌ڕه (وه‌ك خۆیان ناویان ده‌برد: ئه‌م به‌ڵایه گه‌وره‌یه) له كۆڵی توركیا بێته‌وه".
جه‌نگیز ده‌وری هه‌بوو له ناساندنی مام جه‌لال به تورگوت ئۆزال، مام جه‌لال ئه‌و توانایه‌ی هه‌بوو ده‌رفه‌تی ده‌قۆسته‌وه، په‌یوه‌ندییان وا پته‌و بوو، وه‌ك جه‌نگیز ده‌ڵێت؛ زۆر جار سەرۆک ئۆزال به جه‌نگیزی وتووه حه‌ز ده‌كه‌م جه‌لال ببینم. (ئه‌مه گێڕانه‌وه‌ی جه‌نگیزه بۆ مێژوو).
هەروەها ئۆزال وتوویه‌تی، ئاره‌زوو دەکات قسه‌ی له‌گه‌ڵ بكات له‌سه‌ر كێشه‌ی كورد، جا بۆ مێژوو ده‌یڵێم؛ مام جه‌لال له ئۆزاله‌وه بۆ سه‌رۆكه‌كانی تر، له چیله‌ره‌وه هه‌تا گەیشتووه‌ته ئەردۆغان، هه‌ر سه‌رۆكێكی له‌وانه بینیبێت، باسی دۆزی كوردی كردووه کە ئه‌م كێشه‌یه چاره‌سه‌ر بكه‌ن، خزمه‌تێكی گه‌وره‌یه به تورك و به گەلی كورد، گەلی كورد ساڵه‌هایە له‌گه‌ڵ تورك له‌م وڵاته‌دا پێكه‌وه ده‌ژین و دۆستن...".
ئیتر به ئسلوبه‌كه‌ی خۆی وای كرد كه قه‌ناعه‌ت به ئۆزال بكات له‌گه‌ڵ ئۆجه‌لاندا بكه‌ونه قسه‌كردن به ناڕاسته‌وخۆ له رێگه‌ی مام جه‌لاله‌وه، كه ئه‌و داوای كردبوو چاره‌سه‌رێك بۆ مه‌سه‌له‌ی كورد بدۆزنه‌وه.
پێنجوێنى ده‌شڵێت "بە رێکەوت من له شام له لای ئۆجه‌لان بووم، مام جه‌لال ئه‌م دانا ئه‌حمه‌د مه‌جیده كه نوێنه‌ری یه‌كێتی بوو له سووریا، ناردی بۆ لای ئۆجه‌لان، کاتێک هات وتی: "مام جه‌لال سڵاوت لێ ده‌كات، حه‌ز ده‌كات بتبینێت، له توركیاوه هاتووه" كه وتی له توركیا هاتووه، تێگه‌یشت كه موباده‌ره‌یه، ئه‌وه بوو قه‌ناعه‌تی به ئۆجه‌لان كرد كه له لایه‌نی خۆیه‌وه ئیعلانی شه‌ڕوه‌ستاندنێك بكات، هه‌رچه‌ندە تورگوت ئۆزال داوای كردبوو بڵێت چه‌ك داده‌نێم. ئیتر هه‌ندێك مناقه‌شه‌یان كرد، عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان وتی: "چه‌كدانانم ناوێت له ئێستادا، ناتوانم ئه‌وه بكه‌م، به‌ڵام شه‌ڕوه‌ستان راده‌گه‌یه‌نم بۆ ماوه‌یه‌كی دیاریكراو". ئیتر مام جه‌لال هه‌ر له‌وێ بوو، هه‌ندێك كه‌سایه‌تیش هاتن.
به‌هه‌رحاڵ، له ئه‌نجامی ئه‌م شتانه، كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌نووسی گیرا له شام، مام جه‌لال ئاماده‌ی بوو و ئیعلانی ئاگربه‌ستێكیان كرد. ئه‌وه به هەوڵی مام جه‌لال بوو.
مام جه‌لال هه‌ر سه‌ركرده‌یه‌كی دیبێت باسی دۆزی كوردی بۆ كردوون. به شێوه‌یه‌كی وا قسه‌ی ده‌كرد قه‌ناعه‌تی ته‌واوی هه‌بوو كه كێشه‌ی كورد به‌ستراوه به توركیاوه، هه‌ر شتێكی باش و پۆزه‌تیڤ ده‌رباره‌ی كورد هه‌بووبێت، كاریگه‌رییه‌كی زۆر گه‌وره ده‌كاته سه‌ر هه‌موو كورد و بزووتنەوەکانی كورد له ناوچه‌كانی تر. قه‌ناعه‌تی شه‌خسیی مام جه‌لال وا بوو كه ده‌یوت پێویسته هه‌موومان یارمه‌تی شۆڕشی كوردی باكوور بده‌ین، ئه‌وه‌شی كه ناتوانێت و نایه‌وێت یارمه‌تی بدات، با دژایه‌تی نه‌كات.
محه‌مه‌د ئه‌مین ئه‌وه‌ش ئاشكرا ده‌كات "كه ئۆزال وتوویه‌تى، ئێستا باسی بكه‌م و بڵێم له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه‌م و له‌گه‌ڵ عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان كه‌وتوومه‌ته گفتوگۆ، کودەتام بەسەردا ده‌كه‌ن و خۆشم ده‌كوژن. هەر واش بوو، ئەوەبوو كوشتیان".
پ ح ع
رۆڵى مام جه‌لال له هه‌وڵی به‌رقه‌راربوونی ئاشتی له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه، یان دۆزی كورد به‌گشتی، له زارى محەمەد ئەمین پێنجوێنییه‌وه، كه یەكێکه لە سیاسەتمەدارە دیارەکانی کوردستان، تەمەنی زۆری بە سیاسەت و کوردایەتی بەخشیوە، هەروەها یەکێکیشه لە دۆستە نزیکەکانی رەوانشاد سەرۆک مام جەلال کە خاوەن متمانەی زۆر بووە له لای.
ئه‌و ده‌ڵێت "دوای گرتنی عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان، مام جه‌لال، بە شه‌خسی و بە قه‌ناعه‌تی خۆیه‌وه رۆڵێكی گه‌وره‌ی هه‌بوو لە رێگرتن لە‌و پیلانه‌ی دژی په‌كه‌كه كردیان و دەیانویست لەناوی ببەن".
محه‌مه‌د ئه‌مین پێنجوێنى باسى ده‌ستپێشخه‌رییه‌كی مێژوویی مام جه‌لال ده‌كات له سه‌رده‌می تورگوت ئۆزال له ساڵی 1993 و ده‌ڵێت "له‌و بابه‌ته‌دا جه‌نگیز چاندار ده‌وری بنه‌ڕه‌تیی تیایدا هه‌بوو، ئه‌و كاته‌ی مام جه‌لال له سووریا بوو، چاندار له‌وێ ته‌عاروفی له‌گه‌ڵ كردووه، مام جه‌لال هێنایه باشووری كوردستان و له به‌كره‌جۆ بوون، لێره زۆر مونسه‌جیم بوون، عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان و مام جه‌لال هه‌ر له رێگه‌ی جه‌نگیزه‌وه یه‌كیان گرته‌وه، دوای ئه‌وه‌ی كه ئۆزال هاته سه‌ر حوكم، لێبووردنێکی گشتیی ده‌ركرد بۆ ئه‌وانه‌ی چوونه‌ته ده‌ره‌وه و ئۆپۆزسیۆنن، زۆریان رۆیشتنه‌وه، یه‌كێك له‌وانه جه‌نگیز بوو، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خوێنده‌واره و رۆژنامه‌نووسێكی به‌توانا و خاوه‌ن فكر بوو، بووە سکرتێری رۆژنامەوانی تورگوت ئۆزال و رۆڵی باشی هەبوو، تەنانەت مام جه‌لال و براده‌رانی پارتیش له رێگه‌ی جه‌نگیزه‌وه گەیشتنه تورگوت ئۆزال، چه‌ند جارێك بۆی باس كردووم کە ئۆزال قه‌ناعه‌تی به‌وه هه‌بوو كێشه‌ی په‌كه‌كه و كوردی توركیا به شه‌ڕ چاره‌سه‌ر نابێت و ده‌بێت رێگەچاره‌یه‌ك بدۆزنه‌وه تاوه‌كوو ئه‌م شه‌ڕه (وه‌ك خۆیان ناویان ده‌برد: ئه‌م به‌ڵایه گه‌وره‌یه) له كۆڵی توركیا بێته‌وه".
جه‌نگیز ده‌وری هه‌بوو له ناساندنی مام جه‌لال به تورگوت ئۆزال، مام جه‌لال ئه‌و توانایه‌ی هه‌بوو ده‌رفه‌تی ده‌قۆسته‌وه، په‌یوه‌ندییان وا پته‌و بوو، وه‌ك جه‌نگیز ده‌ڵێت؛ زۆر جار سەرۆک ئۆزال به جه‌نگیزی وتووه حه‌ز ده‌كه‌م جه‌لال ببینم. (ئه‌مه گێڕانه‌وه‌ی جه‌نگیزه بۆ مێژوو).
هەروەها ئۆزال وتوویه‌تی، ئاره‌زوو دەکات قسه‌ی له‌گه‌ڵ بكات له‌سه‌ر كێشه‌ی كورد، جا بۆ مێژوو ده‌یڵێم؛ مام جه‌لال له ئۆزاله‌وه بۆ سه‌رۆكه‌كانی تر، له چیله‌ره‌وه هه‌تا گەیشتووه‌ته ئەردۆغان، هه‌ر سه‌رۆكێكی له‌وانه بینیبێت، باسی دۆزی كوردی كردووه کە ئه‌م كێشه‌یه چاره‌سه‌ر بكه‌ن، خزمه‌تێكی گه‌وره‌یه به تورك و به گەلی كورد، گەلی كورد ساڵه‌هایە له‌گه‌ڵ تورك له‌م وڵاته‌دا پێكه‌وه ده‌ژین و دۆستن...".
ئیتر به ئسلوبه‌كه‌ی خۆی وای كرد كه قه‌ناعه‌ت به ئۆزال بكات له‌گه‌ڵ ئۆجه‌لاندا بكه‌ونه قسه‌كردن به ناڕاسته‌وخۆ له رێگه‌ی مام جه‌لاله‌وه، كه ئه‌و داوای كردبوو چاره‌سه‌رێك بۆ مه‌سه‌له‌ی كورد بدۆزنه‌وه.
پێنجوێنى ده‌شڵێت "بە رێکەوت من له شام له لای ئۆجه‌لان بووم، مام جه‌لال ئه‌م دانا ئه‌حمه‌د مه‌جیده كه نوێنه‌ری یه‌كێتی بوو له سووریا، ناردی بۆ لای ئۆجه‌لان، کاتێک هات وتی: "مام جه‌لال سڵاوت لێ ده‌كات، حه‌ز ده‌كات بتبینێت، له توركیاوه هاتووه" كه وتی له توركیا هاتووه، تێگه‌یشت كه موباده‌ره‌یه، ئه‌وه بوو قه‌ناعه‌تی به ئۆجه‌لان كرد كه له لایه‌نی خۆیه‌وه ئیعلانی شه‌ڕوه‌ستاندنێك بكات، هه‌رچه‌ندە تورگوت ئۆزال داوای كردبوو بڵێت چه‌ك داده‌نێم. ئیتر هه‌ندێك مناقه‌شه‌یان كرد، عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان وتی: "چه‌كدانانم ناوێت له ئێستادا، ناتوانم ئه‌وه بكه‌م، به‌ڵام شه‌ڕوه‌ستان راده‌گه‌یه‌نم بۆ ماوه‌یه‌كی دیاریكراو". ئیتر مام جه‌لال هه‌ر له‌وێ بوو، هه‌ندێك كه‌سایه‌تیش هاتن.
به‌هه‌رحاڵ، له ئه‌نجامی ئه‌م شتانه، كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌نووسی گیرا له شام، مام جه‌لال ئاماده‌ی بوو و ئیعلانی ئاگربه‌ستێكیان كرد. ئه‌وه به هەوڵی مام جه‌لال بوو.
مام جه‌لال هه‌ر سه‌ركرده‌یه‌كی دیبێت باسی دۆزی كوردی بۆ كردوون. به شێوه‌یه‌كی وا قسه‌ی ده‌كرد قه‌ناعه‌تی ته‌واوی هه‌بوو كه كێشه‌ی كورد به‌ستراوه به توركیاوه، هه‌ر شتێكی باش و پۆزه‌تیڤ ده‌رباره‌ی كورد هه‌بووبێت، كاریگه‌رییه‌كی زۆر گه‌وره ده‌كاته سه‌ر هه‌موو كورد و بزووتنەوەکانی كورد له ناوچه‌كانی تر. قه‌ناعه‌تی شه‌خسیی مام جه‌لال وا بوو كه ده‌یوت پێویسته هه‌موومان یارمه‌تی شۆڕشی كوردی باكوور بده‌ین، ئه‌وه‌شی كه ناتوانێت و نایه‌وێت یارمه‌تی بدات، با دژایه‌تی نه‌كات.
محه‌مه‌د ئه‌مین ئه‌وه‌ش ئاشكرا ده‌كات "كه ئۆزال وتوویه‌تى، ئێستا باسی بكه‌م و بڵێم له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه‌م و له‌گه‌ڵ عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لان كه‌وتوومه‌ته گفتوگۆ، کودەتام بەسەردا ده‌كه‌ن و خۆشم ده‌كوژن. هەر واش بوو، ئەوەبوو كوشتیان".
پ ح ع
بیروڕا
