راپۆرت
بە هەرێمکردنی کەرکوک؛ خەونی خۆش یان چارەسەر؟
مەودا میدیا - سلێمانی |
مەودا میدیا- بەڵێن عزەت میکە
"کە باسی بە هەرێمکردنی کەرکوک یان جێبەجێکردنی مادەی 140 دەکرێت، من وەکو خەونێکی خۆش دێتە بەرچاوم، دۆخی کەرکوک بە ئاستێک گەیشتووە کە ئەستەمە چارەسەر بکریت" شەماڵ کەریم، گەنجێکی کەرکوکییە، ئاوا رەشبینی خۆی دەخاتەڕوو سەبارەت بە دۆخی شارەکەی.
رۆژی 24ی كانونی 2020، لە کەرکوک دەستەی بە هەرێمکردنی کەرکوک راگەیەندرا و لە کۆنگرەیەکدا دەستپێکی کارەکانیان راگەیاند و ئاماژەیان بەوەکرد کە هەوڵدەدەن بەپێی دەستووری عیراقی، کەرکوک بکەنە هەرێمێکی سەربەخۆ.
شەماڵ کەریم، گەنجێکی کەرکوكییە، ماوەی سێ ساڵە شارەکەی جێهیشتووە و لە سلێمانی دەژی، سەبارەت بە پرۆژەی بە هەرێمکردنی کەرکوک بۆ مەودا میدیا دوا و پێیوایە ئەو پرۆژەیە و هەموو ئەو بابەتانەی باس لە داهاتووی شارەکە دەکەن "خەونی خۆش"ن و هیچیان نابنە واقع.
"دۆخی کەرکوک گەیشتووەتە ئاستێک کە ئەستەمە وا بە ئاسانی چارەسەری کێشەکانی بکرێن، خەڵکی کەرکوک هەمووی بێزارە، بۆ دەرفەتێک دەگەڕێن شارەکە بەجێبهێڵن، پڕۆژەی بە هەرێمکردنی کەرکوکیش هەر خەونێکی خۆشە و ئەستەمە جێبەجێبکرێت"، شەماڵ کەریم وای وت.
دەستەی سەربەخۆی بە هەرێمکردنی کەرکوک، بە پشتبەستن بە مادەی 119ی دەستووری عیراق، هەوڵی بە هەرێمکردنی پارێزگاکە دەدەن، ئەو مادە دەستوورییە مافی داوە بە هەر پارێزگایەک کە داوای بوون بە هەرێم بکات، بە مەرجێک یەک لەسەر سێی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاکە ئەو داوایە بەرزبکەنەوە، یان واژۆی یەک لەسەر دەی دەنگدەرانی پارێزگاکە لەسەر داواکارییەکە بێت.
تائێستا هیچ لایەنێکی سیاسیی کوردی و عەرەبی و تورکمانی پشتیوانی بۆ پرۆژەکە رانەگەیاندووە، محەمەد سەمعان وتەبێژی بەرەی تورکمانی و حاتم تائی وتەبێژی ئەنجومەنی سیاسیی عەرەبی، بۆ میدیا عیراقییەکان دواون و پرۆژەکەیان رەتکردووەتەوە و دژایەتی دەکەن، ئەوان پێیانوایە کە جێبەجێکردنی مادەی 140ی دەستووری عیراق باشترین چارەسەرە بۆ دۆخی کەرکوک.
یەکێتیی نیشتمانیی کودستانیش کە لە هەڵبژاردنی رابردوودا زۆرترین دەنگی پارێزگاکەی بەدەستهێناوە تائیستا بە فەرمیی هیچ هەڵوێستێکی خۆی نەخستووەتەڕوو و بەرپرسانی حزبەکەش هیچ قسەیەک لەوبارەیەوە ناکەن، هەرچی لە پارتی دیموکراتی کوردستانیشە هەر زوو دژی پرۆژەکە هاتەدەنگ و کەمال کەرکوکی ئەندامی مەكتەبی سیاسی ئەو حزبە بە میدیای فەرمیی پارتی راگەیاند "ئەو پرۆژەیە دەستی خیانەتکارانی لە پشتەوەیە".
سەلام عەزیز، یەکێک لە ئەندامی دەستەی سەربەخۆی بە هەرێمکردنی کەرکوک، بە مەودا میدیای راگەیاند، دوای ئەوەی پرۆژەکەیان لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا راگەیاندووە، ئێستا قۆناغ بە قۆناغ کاردەکەن بۆ بەرەوپێشبردنی کارەکانی.
ناوبراو سەبارەت بە هەڵوێستی لایەنە سیاسییەکان لەبارەی پرۆژەکەیانەوە، وتی "لایەنە سیاسییەکان سەرجەمیان بەرژەوەندی و پلان و بەرنامەی خۆیان هەیە و ناتوانن بەشێوەیەکی راستەوخۆ پشتیوانی پرۆژەیەکی وا بکەن، بەڵام ئێمە هەر سەردانیان دەکەین و پڕۆژەکەیان دەخەینەبەردەست".
"ئەوەی لای ئێمە گرنگە خەڵکی کەرکوکە، گرنگە ئەو خەڵکە هەمووی یەکدەنگ بێت و پشتیوانییمان بکات، تائێستا بەدەنگەوەهاتنی باش هەیە بۆ پرۆژەکە و لە هەموو نەتەوە و پێکهاتە جیاوازەکان پشتیوانیی پرۆژەکە کراوە"، سەلام عەزیز وای وت.
د.فەلاح مستەفا زەنگەنە، پسپۆڕ لە یاسای دەستوورییدا، بە مەودا میدیای راگەیاند کە دەستووری عیراق رێگەی بە دروستکردنی هەرێم داوە لە ناو عیراقدا، بەڵام دۆخی کەرکوک جیاوازە، "دەبێت بەپێی مادەی 140 مامەڵەی لەگەڵ بکرێت، ئەو پرۆژەیەش دژی مادەکەیە".
"بەگوێرەی مادەی 140ی دەستوور، دەبێت دۆخی کەرکوک ئاسایی بکرێتەوە و ئاوارەکان بگەڕێنرێنەوە، سەرژمێری گشتی بکرێت و پاشان ریفراندۆم بکرێت بۆ ئەوەی بزانرێت خەڵکی رەسەنی شارەکە چ بڕیارێک لە چارەنووسی خۆیان دەدەن، بۆیە پێش ئەو هەنگاوە، دەبێت دوو هەنگاوەکەی تر بنرێت ئەوکات ریفراندۆم بکرێت بۆ ئەوەی بزانرێت خەڵک چ بڕیارێک لەبارەی شارەکەیانەوە دەدەن".
کەرکوک بەشێکی سەرەکی ئەو ناوچانەیە کە لە دەستووری عیراقدا بە "ناوچەی جێناکۆک" لەقەڵەمدراون، ئەو ناوچانە دەبوو تا ساڵی 2007 چارەنووسیان یەکلایی بکرێتەوە، بەڵام تائێستاش کێشەی ناوچە جێناکۆکان بە هەڵپەسێردراوی ماوەتەوە، بوونی ئاڵۆزی و ناکۆکی بەردەوام لە کەرکوک، ناجێگیری دۆخی ئەمنی شارەکە، خراپی باری ئابووری هاوڵاتیانی و ناڕوونی چارەنووسەکەی، بوونەتە هۆکار بۆ ئەوەی بەشێکی زۆر لە دانیشتوانی شارەکە چارەسەربوونی کێشەکانیان وەکو خەون بێتە بەرچاو.
"کە باسی بە هەرێمکردنی کەرکوک یان جێبەجێکردنی مادەی 140 دەکرێت، من وەکو خەونێکی خۆش دێتە بەرچاوم، دۆخی کەرکوک بە ئاستێک گەیشتووە کە ئەستەمە چارەسەر بکریت" شەماڵ کەریم، گەنجێکی کەرکوکییە، ئاوا رەشبینی خۆی دەخاتەڕوو سەبارەت بە دۆخی شارەکەی.
رۆژی 24ی كانونی 2020، لە کەرکوک دەستەی بە هەرێمکردنی کەرکوک راگەیەندرا و لە کۆنگرەیەکدا دەستپێکی کارەکانیان راگەیاند و ئاماژەیان بەوەکرد کە هەوڵدەدەن بەپێی دەستووری عیراقی، کەرکوک بکەنە هەرێمێکی سەربەخۆ.
شەماڵ کەریم، گەنجێکی کەرکوكییە، ماوەی سێ ساڵە شارەکەی جێهیشتووە و لە سلێمانی دەژی، سەبارەت بە پرۆژەی بە هەرێمکردنی کەرکوک بۆ مەودا میدیا دوا و پێیوایە ئەو پرۆژەیە و هەموو ئەو بابەتانەی باس لە داهاتووی شارەکە دەکەن "خەونی خۆش"ن و هیچیان نابنە واقع.
"دۆخی کەرکوک گەیشتووەتە ئاستێک کە ئەستەمە وا بە ئاسانی چارەسەری کێشەکانی بکرێن، خەڵکی کەرکوک هەمووی بێزارە، بۆ دەرفەتێک دەگەڕێن شارەکە بەجێبهێڵن، پڕۆژەی بە هەرێمکردنی کەرکوکیش هەر خەونێکی خۆشە و ئەستەمە جێبەجێبکرێت"، شەماڵ کەریم وای وت.
دەستەی سەربەخۆی بە هەرێمکردنی کەرکوک، بە پشتبەستن بە مادەی 119ی دەستووری عیراق، هەوڵی بە هەرێمکردنی پارێزگاکە دەدەن، ئەو مادە دەستوورییە مافی داوە بە هەر پارێزگایەک کە داوای بوون بە هەرێم بکات، بە مەرجێک یەک لەسەر سێی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاکە ئەو داوایە بەرزبکەنەوە، یان واژۆی یەک لەسەر دەی دەنگدەرانی پارێزگاکە لەسەر داواکارییەکە بێت.
تائێستا هیچ لایەنێکی سیاسیی کوردی و عەرەبی و تورکمانی پشتیوانی بۆ پرۆژەکە رانەگەیاندووە، محەمەد سەمعان وتەبێژی بەرەی تورکمانی و حاتم تائی وتەبێژی ئەنجومەنی سیاسیی عەرەبی، بۆ میدیا عیراقییەکان دواون و پرۆژەکەیان رەتکردووەتەوە و دژایەتی دەکەن، ئەوان پێیانوایە کە جێبەجێکردنی مادەی 140ی دەستووری عیراق باشترین چارەسەرە بۆ دۆخی کەرکوک.
یەکێتیی نیشتمانیی کودستانیش کە لە هەڵبژاردنی رابردوودا زۆرترین دەنگی پارێزگاکەی بەدەستهێناوە تائیستا بە فەرمیی هیچ هەڵوێستێکی خۆی نەخستووەتەڕوو و بەرپرسانی حزبەکەش هیچ قسەیەک لەوبارەیەوە ناکەن، هەرچی لە پارتی دیموکراتی کوردستانیشە هەر زوو دژی پرۆژەکە هاتەدەنگ و کەمال کەرکوکی ئەندامی مەكتەبی سیاسی ئەو حزبە بە میدیای فەرمیی پارتی راگەیاند "ئەو پرۆژەیە دەستی خیانەتکارانی لە پشتەوەیە".
سەلام عەزیز، یەکێک لە ئەندامی دەستەی سەربەخۆی بە هەرێمکردنی کەرکوک، بە مەودا میدیای راگەیاند، دوای ئەوەی پرۆژەکەیان لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا راگەیاندووە، ئێستا قۆناغ بە قۆناغ کاردەکەن بۆ بەرەوپێشبردنی کارەکانی.
ناوبراو سەبارەت بە هەڵوێستی لایەنە سیاسییەکان لەبارەی پرۆژەکەیانەوە، وتی "لایەنە سیاسییەکان سەرجەمیان بەرژەوەندی و پلان و بەرنامەی خۆیان هەیە و ناتوانن بەشێوەیەکی راستەوخۆ پشتیوانی پرۆژەیەکی وا بکەن، بەڵام ئێمە هەر سەردانیان دەکەین و پڕۆژەکەیان دەخەینەبەردەست".
"ئەوەی لای ئێمە گرنگە خەڵکی کەرکوکە، گرنگە ئەو خەڵکە هەمووی یەکدەنگ بێت و پشتیوانییمان بکات، تائێستا بەدەنگەوەهاتنی باش هەیە بۆ پرۆژەکە و لە هەموو نەتەوە و پێکهاتە جیاوازەکان پشتیوانیی پرۆژەکە کراوە"، سەلام عەزیز وای وت.
د.فەلاح مستەفا زەنگەنە، پسپۆڕ لە یاسای دەستوورییدا، بە مەودا میدیای راگەیاند کە دەستووری عیراق رێگەی بە دروستکردنی هەرێم داوە لە ناو عیراقدا، بەڵام دۆخی کەرکوک جیاوازە، "دەبێت بەپێی مادەی 140 مامەڵەی لەگەڵ بکرێت، ئەو پرۆژەیەش دژی مادەکەیە".
"بەگوێرەی مادەی 140ی دەستوور، دەبێت دۆخی کەرکوک ئاسایی بکرێتەوە و ئاوارەکان بگەڕێنرێنەوە، سەرژمێری گشتی بکرێت و پاشان ریفراندۆم بکرێت بۆ ئەوەی بزانرێت خەڵکی رەسەنی شارەکە چ بڕیارێک لە چارەنووسی خۆیان دەدەن، بۆیە پێش ئەو هەنگاوە، دەبێت دوو هەنگاوەکەی تر بنرێت ئەوکات ریفراندۆم بکرێت بۆ ئەوەی بزانرێت خەڵک چ بڕیارێک لەبارەی شارەکەیانەوە دەدەن".
کەرکوک بەشێکی سەرەکی ئەو ناوچانەیە کە لە دەستووری عیراقدا بە "ناوچەی جێناکۆک" لەقەڵەمدراون، ئەو ناوچانە دەبوو تا ساڵی 2007 چارەنووسیان یەکلایی بکرێتەوە، بەڵام تائێستاش کێشەی ناوچە جێناکۆکان بە هەڵپەسێردراوی ماوەتەوە، بوونی ئاڵۆزی و ناکۆکی بەردەوام لە کەرکوک، ناجێگیری دۆخی ئەمنی شارەکە، خراپی باری ئابووری هاوڵاتیانی و ناڕوونی چارەنووسەکەی، بوونەتە هۆکار بۆ ئەوەی بەشێکی زۆر لە دانیشتوانی شارەکە چارەسەربوونی کێشەکانیان وەکو خەون بێتە بەرچاو.
بیروڕا
