تەندروستی
پێنج هەڵەی باوی ددان شوشتن
مەودا میدیا - سلێمانی |
مەودا میدیا-
زۆربەی توێژینەوەكان كۆكن لەسەرئەوەی كە تەندروستیی دەم و ددان كاریگەرییەكی بەرچاویان هەیە لەسەر تەندروستی گشتی، بۆیە پزیشكان داوا دەكەن چاودێریەكی باشی بكەن.
سەرەڕای ئەوەی زۆرینەی خەڵك رۆژانە بە پاككردنەوەی ددانەكانیان دەیانەوێت پارێزگاریان لێبكەن، بەڵام كارەكەیان بەشێوەیەكی هەڵە دەكەن كە لە بنەڕەتدا زانیاریان لەسەری نییە كە پێویستە لێی دوربكەونەوە و رێگە راستەكە بەكاربهێنن.
لەوبارەیەوە بایال بهالا، پزیشكی پسپۆڕی ددان باسی پێنج هەڵەی باوی كردووە لەكاتی پاككردنەوەی دداندا، لەوانە:-
1- زۆربەی خەڵك بەیانیان لەكاتی ددان شوشتن پەلەیانە لەكاتێكدا پاككردنەوەكە پێویستی بەكاتی زیاتر هەیە، چونكە فڵچە و دەرمانەكە دەبێتە هۆكاری لەناوبردنی بەكتریا و ڤایرۆسەكان، واپێویست دەكات لە رۆژێكدا دووجار دووبارە بكرێتەوە هەرچەندە دووبارە كردنەوەكە بژاردەیە لەبەردەم كەسەكەدا، بەڵام لە پەلەپەلیدا ماوەی 30 چركە ددانیان دەشۆن لەكاتێكدا پێویستی بە دوو خولەك هەیە بۆ پاككردنەوەی ناو دەم و ددانەكان بە باشی.
2- لەكاتی ددان شوشتندا زۆربەی كەسەكان پاككردنەوەی زمانیان لەبیر دەكەن كە هۆكاری كۆبوونەوەی ڤایرۆس و بەكتریا و بۆنی ناخۆشی ناو دەمە، پێویستە دوای پاككردنەوەی ددانەكان زمانیش بە هەمان دەرمان و شوێنی تایبەتی فڵچەكە پاكبكرێتەوە بۆ لابردنی ئەو مادانەی لەسەری كۆبوونەتەوە.
3- هەندێك كەس بە توندی فڵچە بەكاردەهێنن لەكاتی ددان شوشتندا لەكاتێكدا گرنگە زیاتر ئاگاداری جوڵەی فڵچەو ئاڕاستەكانی بن لەجیاتی ئەوەی بەتوندی بە ددانەكانیاندا بیخشێنن كە بەكارهێنانی ئەو توندیە دەبێتە هۆكاری لەناوبردنی میناو داڕزان و هەستیاری ددانەكان و كێشەكانی زمانی لێدەكەوێتەوە.
4- گۆڕینی فڵچەكان پێویستییەكی گرنگە لە هەر سێ مانگ جارێكدا ئەگەر تۆ كەسێكیت لەوانەی فڵچەی ئەلكترۆنی بەكاردەهێنن، پێویستە سەری فڵچەكە لە هەمان وادەدا بگۆڕیت، ئەوەش راست نییە كە دەڵێن فڵچەی ئاسایی بۆ ماوەیەكی كەمی دیاریكراو كاریگەریی لەسەر ددانەكان نامێنێت.
5- ئەو پزیشكە پسپۆڕە دەشڵێت، باشترە بۆ وەرگرتنی زانیاری زیاتر لەسەر جوڵەی فڵچە و ئاراستەكانی، هەر كەسێك كە سەردانی پزیشكی پسپۆڕی ددان دەكات پرسیاری لێبكات بۆ رێنماییكردنی لەسەر چۆنێتی بەكارهێنانی فڵچەی ددان شوشتن تا ببێتە هۆكاری پاككردنەوەی هەموو ددانەكان بەشێوەیەكی راست و دروست، ئەگەر تۆ بەم شێوەیە ددانەكانت دەشۆیت بۆ نمونە لەبەشی سەرەوەی لای چەیپ دەستپێدەكەیت و لە بەشی خوارەوەی لای راست كۆتایی پێدەهێنێت، ئەوا پێدەچێت رۆژانە باشترین شوێنی ددانەكانت شوشتبێت، بۆیە باشترە گۆڕانكاری لە شوشتنی ددانەكاندا بكرێت ئەگەر هەستت كرد تائێستا بە هەڵە شتوتن.
ر. ئ.
زۆربەی توێژینەوەكان كۆكن لەسەرئەوەی كە تەندروستیی دەم و ددان كاریگەرییەكی بەرچاویان هەیە لەسەر تەندروستی گشتی، بۆیە پزیشكان داوا دەكەن چاودێریەكی باشی بكەن.
سەرەڕای ئەوەی زۆرینەی خەڵك رۆژانە بە پاككردنەوەی ددانەكانیان دەیانەوێت پارێزگاریان لێبكەن، بەڵام كارەكەیان بەشێوەیەكی هەڵە دەكەن كە لە بنەڕەتدا زانیاریان لەسەری نییە كە پێویستە لێی دوربكەونەوە و رێگە راستەكە بەكاربهێنن.
لەوبارەیەوە بایال بهالا، پزیشكی پسپۆڕی ددان باسی پێنج هەڵەی باوی كردووە لەكاتی پاككردنەوەی دداندا، لەوانە:-
1- زۆربەی خەڵك بەیانیان لەكاتی ددان شوشتن پەلەیانە لەكاتێكدا پاككردنەوەكە پێویستی بەكاتی زیاتر هەیە، چونكە فڵچە و دەرمانەكە دەبێتە هۆكاری لەناوبردنی بەكتریا و ڤایرۆسەكان، واپێویست دەكات لە رۆژێكدا دووجار دووبارە بكرێتەوە هەرچەندە دووبارە كردنەوەكە بژاردەیە لەبەردەم كەسەكەدا، بەڵام لە پەلەپەلیدا ماوەی 30 چركە ددانیان دەشۆن لەكاتێكدا پێویستی بە دوو خولەك هەیە بۆ پاككردنەوەی ناو دەم و ددانەكان بە باشی.
2- لەكاتی ددان شوشتندا زۆربەی كەسەكان پاككردنەوەی زمانیان لەبیر دەكەن كە هۆكاری كۆبوونەوەی ڤایرۆس و بەكتریا و بۆنی ناخۆشی ناو دەمە، پێویستە دوای پاككردنەوەی ددانەكان زمانیش بە هەمان دەرمان و شوێنی تایبەتی فڵچەكە پاكبكرێتەوە بۆ لابردنی ئەو مادانەی لەسەری كۆبوونەتەوە.
3- هەندێك كەس بە توندی فڵچە بەكاردەهێنن لەكاتی ددان شوشتندا لەكاتێكدا گرنگە زیاتر ئاگاداری جوڵەی فڵچەو ئاڕاستەكانی بن لەجیاتی ئەوەی بەتوندی بە ددانەكانیاندا بیخشێنن كە بەكارهێنانی ئەو توندیە دەبێتە هۆكاری لەناوبردنی میناو داڕزان و هەستیاری ددانەكان و كێشەكانی زمانی لێدەكەوێتەوە.
4- گۆڕینی فڵچەكان پێویستییەكی گرنگە لە هەر سێ مانگ جارێكدا ئەگەر تۆ كەسێكیت لەوانەی فڵچەی ئەلكترۆنی بەكاردەهێنن، پێویستە سەری فڵچەكە لە هەمان وادەدا بگۆڕیت، ئەوەش راست نییە كە دەڵێن فڵچەی ئاسایی بۆ ماوەیەكی كەمی دیاریكراو كاریگەریی لەسەر ددانەكان نامێنێت.
5- ئەو پزیشكە پسپۆڕە دەشڵێت، باشترە بۆ وەرگرتنی زانیاری زیاتر لەسەر جوڵەی فڵچە و ئاراستەكانی، هەر كەسێك كە سەردانی پزیشكی پسپۆڕی ددان دەكات پرسیاری لێبكات بۆ رێنماییكردنی لەسەر چۆنێتی بەكارهێنانی فڵچەی ددان شوشتن تا ببێتە هۆكاری پاككردنەوەی هەموو ددانەكان بەشێوەیەكی راست و دروست، ئەگەر تۆ بەم شێوەیە ددانەكانت دەشۆیت بۆ نمونە لەبەشی سەرەوەی لای چەیپ دەستپێدەكەیت و لە بەشی خوارەوەی لای راست كۆتایی پێدەهێنێت، ئەوا پێدەچێت رۆژانە باشترین شوێنی ددانەكانت شوشتبێت، بۆیە باشترە گۆڕانكاری لە شوشتنی ددانەكاندا بكرێت ئەگەر هەستت كرد تائێستا بە هەڵە شتوتن.
ر. ئ.
بیروڕا
