ماردین عەبدولکەریم
ناوی من ناوی دایكمه
به به‌راورد به‌و خه‌باته مێژووییه‌ی ژنان له‌سه‌ر ئاستی جیهاندا ده‌ستیان داوه‌تێ، ده‌ستكه‌وته‌كان مایه‌ی دڵخۆشی نین و مافه‌كان له‌به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌ی به‌رده‌وامدان.
ئاشكرایه له‌وپه‌ڕی رۆژئاواوه بۆ ئه‌وپه‌ڕی رۆژهه‌ڵات ژنان خاوه‌نی كه‌یسێكی هاوبه‌شن له نادادپه‌روه‌ری و به‌زاندنی سنووری ئازادییان، هه‌ر ئه‌مه‌شه وایكردووه نامه‌كانی ناڕه‌زایی ژنان هێنده زۆربن كه هه‌ندێكجار نازانرێت كامیان پێش كامیان بۆ ده‌سه‌ڵاتداران یان په‌یوه‌ندیداران به‌رزبكرێنه‌وه.
له وڵاتێكی زلهێزی وه‌ك ئه‌مەریكادا، ژنان سه‌رمه‌شقی خه‌بات و خۆپیشاندان بوون له‌هه‌مبه‌ر داواكردنی مافه‌كانیان، وه‌لێ له‌دوای نزیكه‌ی دوو سه‌ده هێشتا ته‌نها ژنێ نه‌یتوانیوه وه‌ك سه‌رۆك پێ بنێته كۆشكی سپییه‌وه و بگره هه‌ربه‌شیان ته‌نها خانمی یه‌كه‌م بووه و تا ئه‌مڕۆشی له‌سه‌ربێ 23%ی ژنان ئه‌نجومه‌نی پیران و هه‌مان رێژه‌ش بۆ په‌رله‌مان پێكده‌هێنن.
له‌كاتێكدا خۆپیشاندان و ناڕه‌زاییه‌كانی ئه‌وان بوو له سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی نۆزدەیەمه‌دا و به‌تایبه‌تیش سووتانی (140) ژنی ئه‌مەریكی له كارگه‌ی رستن و چنین له نیویۆرك كه وایكرد سه‌رنجی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان بۆ لای خۆی رابكێشێ تا رۆژی 8ی مارس بكاته رۆژی جیهانی ژنان وه‌ك سمبولی بۆ خه‌باتی نه‌پساوه‌ی ژنان له سه‌رتاسه‌ری جیهاندا. هاوكات و له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌مانه‌شدا هێشتا ژنان له ئه‌مەریكا باجی جیاوازی له نرخی ده‌ستی كاردا ده‌ده‌ن كه له‌وێ رۆژه‌وه شه‌ڕی بۆ ده‌كه‌ن .
هه‌روه‌ها له وڵاتێكی ئه‌سكه‌نده‌نافی وه‌ك سوید ژنان 45%ی په‌رله‌مان پێكدەهێنن له به‌رانبه‌ردا هه‌موو خولەكێك توندوتیژی به‌رانبه‌ر ژنێ تۆمار ده‌كرێ له‌و وڵاته‌دا به هه‌موو جۆره‌كانییه‌وه .
ناونیشانی بابه‌ته‌كه‌م (ناوی من ناوی دایكه) له رۆژئاواوه ده‌مانگێڕێنێته‌وه بۆ رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ند و له‌ویش تایبه‌تتر بۆ نێو خاكی عیراق، لێره‌ش له‌كۆی دوو قوبه‌ی په‌رله‌مان، ژنان توانیویانه به كۆتا (25%) هه‌ریه‌ك له‌و دوو په‌رله‌مانه ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن، له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا ره‌وشی ژنان له خراپترین ساته‌كانیدایه و عیراق به‌گشتی و ناوه‌ڕاست و باشوور و ناوچه جێناكۆكه‌كانیش به‌تایبه‌تی بووەته به‌ندیخانه‌یه‌كی گه‌وره‌ی ژنان، كه تیایدا ژنان ده‌ستدرێژیی سێكسی و لێدان و سوكایه‌تی و به سه‌بایا گرتن و فرۆشتن و مامه‌ڵه پێوه‌كردن و هاوسه‌رگیری مێردمنداڵ و هه‌موو جۆرێكی تری بێدادی به‌رانبه‌ریان كراوه و ده‌كرێت.
ئه‌م واقیعه پێمان ده‌ڵێت كه گه‌یشتنی ژنان به كورسیی ده‌سه‌ڵات و به‌ده‌ستهێنانی هه‌ندێ پێگه‌ی سیاسی هۆكارێك نه‌بووه بۆ بەده‌ستهێنانی مافه‌كانی ژنان له سه‌رجه‌م كایه‌كانی تردا به‌تایبه‌ت مافه یاسایی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، به‌داخه‌وه ئه‌مه‌شمان له هه‌ردوو په‌رله‌مانی عیراق و كوردستانیش به‌كردار بینی كه له‌م وڵاته‌دا جگه له‌وه‌ی به به‌هانه‌ی جۆراوجۆر ناهه‌قی ده‌رهه‌ق به ژنان ده‌كرێت، هه‌ندێكجار ژنان خۆشیان به‌ربه‌ستن له‌به‌رده‌م به‌دیهێنانی ئامانجه‌كانیان و به‌هۆی گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ ئه‌جیندای حزب، غه‌در له هاوڕه‌گه‌زه‌كانیان ده‌كه‌ن. بۆ نموونه؛ هه‌ندێك له ژنانی عیراق ده‌یانویست ده‌نگبده‌ن به پرۆژه بڕیاری به‌شوودانی منداڵی نۆ ساڵ، هه‌روه‌ها ده‌یانه‌وێ ده‌نگبده‌ن به پرۆژه بڕیاری لێسه‌ندنه‌وه‌ی منداڵی (7) له دایكی له كاتی جیابوونه‌وه و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی خێزان گه‌ر شووبكاته‌وه، ئه‌مه بۆ كوردستانیش راستبوو كاتێ بینیمان كه هه‌ندێ له ژنان دژی یاسای نه‌هێشتنی فره‌ژنی وه‌ستانه‌وه و ده‌نگیان پێنه‌دا، هه‌ڵبه‌ت هه‌ردوو حاڵه‌ته‌كه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ هه‌ژموونی حزب و به‌تایبه‌تیش هه‌ژموونی ئایین به‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی په‌رله‌مانه‌وه كه وایكردووه ژنان له‌نێوان بیروبا‌وه‌ڕ و مافه‌كانیاندا، دژ به مافه‌كانی خۆیان بووه‌ستنه‌وه و هۆكاربن بۆ پێشخستنی. به‌پێچه‌وانه‌وه ده‌بوو ژنان دوور له هه‌ر ئایدیایه‌كی حزبی و له‌سەر بنه‌مای هاوبه‌شی له غه‌مدا وه‌ك له سه‌ره‌تادا ئاماژه‌مان پێدا له‌سه‌ر ئاستی جیهان یه‌كگرن و مافی مرۆڤبوون بكه‌نه بنه‌مای به‌ده‌ستهێنانی مافه‌كانیان.
هه‌ر بۆیه له داهاتوودا پێویسته ژنان خۆیان هه‌م له كۆتوبه‌ندی كۆتا رزگاربكه‌ن، هه‌م كۆتوبه‌ندی كاندیدی حزب، گه‌رنا ده‌بێ هه‌میشه كه‌مینه‌ی په‌رله‌مان بن و له‌ژێر بەزەیی حزب بن و له‌پێناو ئه‌جیندای حزب قوربانی به ئه‌جیدای ژنان بده‌ن. هه‌ر ئه‌م هۆكاره‌یه كه تائێستا نەتوانراوه كۆده‌نگی بۆ دۆزی ژن له‌نێو هه‌ردوو په‌رله‌ماندا دروستبكرێ هه‌رچه‌نده بۆ ئه‌م قۆناغه و به‌راورد به وڵاتێكی زلهێزی وه‌ك ئه‌مەریكا ئاماده‌یی یه‌ك له‌سه‌ر چواری ژنان له هه‌ردوو په‌رله‌مان، گه‌ر كارتۆنی نه‌بووایه ده‌ستكه‌وتێكی گه‌وره‌یه لەكاتێكدا گه‌ر له عیراقدا ته‌نها ژنان خۆیان ده‌نگ به خۆیان بده‌ن، ئه‌وا زۆری رێژه‌ی ژنان له‌م وڵاته‌دا ده‌مانگه‌یەنێته رێژه‌ی به‌شدارییه‌كی كارای وه‌ك په‌رله‌مانی وڵاتی روانده كه 49%یان ژنن، نه‌ك وڵاتی ئه‌مەریكا.
(ناوی من ناوی دایكمه) كه‌یسێكی سیاسیی– كۆمه‌ڵایه‌تی و پرۆژه‌ی سێ ساڵ له‌مه‌وبه‌ری كۆمه‌ڵه ژنێكی ده‌ستەخوشكمه له‌سه‌ر ئاستی كوردستان و عیراق كه ئێستا له په‌رله‌ماندا پێویستی به كۆده‌نگی ژنانی فێمێنیزم و پیاوانی فێمێنیزمه، ئه‌م ده‌سته‌خوشكه‌م له‌م هه‌وڵه‌یاندا ده‌یانه‌وێ مافی به‌ده‌ستهێنانی شوناس بگه‌ڕێنێته‌وه بۆ (4) هه‌زار منداڵ كه به‌داخه‌وه له‌بری وشه‌ی تازه له‌دایكبوو پێیان ده‌وترێ (مجهول النسب) ئه‌م منداڵانه زۆربه‌یان له‌دایكبووی سه‌رده‌می جینۆسایدی شه‌نگالی كوردانن و له‌سه‌رده‌ستی تاوانبارانی داعش.
ئه‌م ژماره‌یه (4 هه‌زار) له‌لایه‌ن حەیدەر عەبادی، سه‌رۆك وه‌زیرانی پێشووتری حكومه‌تی عیراق كه له سه‌ردانێكیدا بۆ وڵاتی نه‌مسا دانی پێدا ناو و پشتڕاستی كرده‌وه.
ئاشكرایه له مێژووی دووری مرۆڤایه‌تیدا له كۆی جه‌نگه ناوخۆی و ده‌ره‌كییه‌كاندا ژن و منداڵ قوربانی یه‌كه‌می جه‌نگن به‌تایبه‌تی ژنان كه ئێستاشی له‌سه‌ربێ وه‌ك كاڵایه‌ك مامەڵه‌یان پێوه‌ده‌كرێت، له جینۆسایدی شنگالدا كه به یه‌كێك له ره‌شترین رۆژه‌كانی مێژووی كورد و عیراق داده‌نرێت به‌ده‌ستی تاوانباران و خوێنڕێژانی داعش، تیایدا جگه له ئاواره‌كرانی هه‌زاران كورد و ژماره‌یه‌كی زۆریش بوونه قوربانی و (6300) شه‌ش هه‌زار و سێ سه‌د ژن بێسه‌روشوێنكران و وه‌ك كاڵا مامه‌ڵه‌یان پێوه‌كرا، له‌لایه‌ك بۆ تێركردنی حه‌ز و ئاره‌زووی ئه‌و رووڕه‌شانه به‌كارهێنران و له‌لایه‌كیش ژماره‌یه‌كی زۆریان له بازاڕه‌كانی موسڵ و ره‌قه‌دا مامه‌ڵه‌ی كڕین و فرۆشتنیان پێوه‌كرا، یاخود وه‌ك كارگه‌ی خستنه‌وه‌ی نه‌وه‌ی داعش به‌گه‌ڕخران، ئه‌وه‌تا ئه‌مڕۆ له‌لایه‌ك ژنان و له‌لایه‌كیش منداڵه‌كانیان باجی تاوانێك ده‌ده‌ن كه تێیدا به‌شدارنه‌بوون و ئێستاش دوای ئه‌و كاره‌سات و نه‌هامه‌تی و باره‌ده‌روونییه‌ی له‌ماوه‌ی (7) ساڵی رابردوودا به‌سه‌ریان هاتووه، ئه‌وا ئه‌مڕۆ به گه‌ڕانه‌وه‌یان به‌خێرهاتن ناكرێن و خۆیان و منداڵه‌كانی ئامێزیان باجی كولتوور و شه‌رع و یاسایه‌كی كۆنی تۆز لێنیشتوو ده‌ده‌ن، باجی كاره‌ساتێ ده‌ده‌ن كه هه‌رگیز جگه له‌و دڕندانه كه‌س ئه‌م چاره‌نووسه‌ی به ئاوات نه‌خواستووه.
له‌ڕاستیدا ئه‌و باجه‌ی ئه‌مڕۆ ژنانی كوردی شنگال و ژنانی تری عیراق ده‌یده‌ن و بوونه‌ته قوربانی جه‌نگه یه‌ك له‌دوای یه‌كه‌كان و سوكایه‌تی و به سه‌بی گرتن و فرۆشتن و كوشتن و دوا وێستگه‌ش ناوناتۆره‌ی دایكی منداڵانی بێ نه‌سه‌ب، شتێكی نوێ نییه! بگره به‌درێژایی مێژوو له‌ژێرناوی ئاییندا ئه‌م تاوانانه به‌رانبه‌ر ژنان كراوه، له كۆمه‌ڵگه‌ی رۆژئاواییدا بووبێت یان رۆژهه‌ڵاتی.
(ڤای كینگه‌كان) وه‌سه‌نییه‌كان له مێژوودا ناسراون كه له‌نێوان سه‌ده‌ی (8 - 11) له نه‌رویجی ئه‌سكه‌نده‌نافیاوه هێرشیان كردووەته سه‌ر وڵاتانی ئینگلته‌را و فه‌رەنسا و ئیسپانیا و...هتد و كۆمەڵكوژیان كردوون و ژنیان به سه‌بی گرتوون و دواتر منداڵیان لێیان بووه، یان له بازاڕه‌كانی ئه‌وسای مه‌یدانی نیشته‌جێبوونیاندا مامه‌ڵه‌ی كڕین و فرۆشتنیان پێوه‌كراوه كه دواتریش ئه‌و ژنه ناچاربووه له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگه‌ی نوێ خۆی بگونجێنێ جا ژنی كێیه و له‌چ ماڵێكدایه
سه‌بی بێت یان به‌نده ده‌بێ بژی، هیچ ژنێ خاوه‌نی سه‌ربه‌خۆی خۆی نه‌بووه و ئه‌م سیناریۆیانه‌ش له كۆنه‌وه بۆ ئه‌مڕۆ به‌رده‌وام بووه دوا كاره‌ساتیش (3-8-2014) بووه.
هه‌ربۆیه ده‌بێ له خۆمان بپرسین له‌نێوان ئه‌م دوو مێژووه‌دا و له سه‌رده‌می به‌جیهانیبووندا و له‌دوای نزیكه‌ی سیازده سه‌ده هێشتا ره‌وشی ژنان نه‌گۆڕه و هه‌مان كرده‌وه به‌رانبه‌ری ده‌كرێت و به سه‌بی ده‌گیرێت؟! له رزگاربوونیشیدا هه‌مان مامه‌ڵه‌ی توند ده‌كرێن و كۆمه‌ڵگه ره‌تیان ده‌كاته‌وه.
پاشان له سه‌رده‌می فتوحاتی ئیسلامیشدا هه‌مان سیناریۆ، كولتوورێكی شه‌رعیی ئیسلام و یاسای جه‌نگ بووه و له سه‌رجه‌م جه‌نگ و فتوحاته‌كانیاندا دوای سه‌ركه‌وتن یه‌كه‌م هه‌نگاویان دابه‌شكردنی ده‌ستكه‌وتی جه‌نگ بووه له‌نێویاندا ژن و مه‌ڕوماڵات هه‌مان مامه‌ڵه‌یان هه‌بووه.
ئه‌وه‌تا له نزیكترین مێژوودا له ژێر ناوی ده‌وڵه‌تی به‌ناو ئیسلامی له عیراق و شام (داعش) ئه‌م كاره‌ساته به‌سه‌ر شنگال و شنگالییه‌كاندا هات و به هه‌زاران ژنیان رفاند و ده‌ستدرێژیی سێكسی و منداڵ خستنه‌وه و هه‌موو جۆره‌كانی توندوتیژییان به‌رانبه‌ر كردن، كه ئه‌مڕۆ كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی و عیراقی باجه‌كه‌ی ده‌ده‌ن و كۆمه‌ڵێك منداڵی بێتاوان به‌بێ ویستی نه‌خۆیان و نه‌دایكیان هاتوونه‌ته دنیاوه، كه هه‌ندێكجار به بیژی و هه‌ندێكجار به بێ نه‌سه‌ب ناوده‌برێن دوایین هه‌وڵی ئه‌م ده‌سته‌خوشكانه‌ش بۆ گێڕانه‌وه‌ی شكۆی ئه‌م دایك و منداڵانه‌یه و ده‌یانه‌وێ له په‌رله‌مان شه‌رعیه‌ت بۆ ناو و شوناسیان وه‌ربگرن و له (مجهول النسب) بیاكه‌ن به تازه له‌دایك بوو هه‌روه‌ها ناویان بكه‌نه سه‌ر ناوی دایكیان هه‌ر وه‌ك ئه‌وه‌ی له كۆچكردندا دوا به‌یه‌كمان به‌ناوی دایكه‌وه بانگ ده‌كرێین.
لێره‌وه داوا سه‌رجه‌م مرۆڤدۆستان له‌نێو په‌رله‌مان و ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌ماندا ده‌كه‌ین پشتگیری له‌م كه‌یسه بكه‌ن و بۆ ئه‌وه‌ی نه‌وه‌یه‌ك نه‌بنه قوربانیی تاوانێك كه هه‌رگیز ده‌ستیان نه‌بووه تێیدا.
خ.غ
ئاشكرایه له‌وپه‌ڕی رۆژئاواوه بۆ ئه‌وپه‌ڕی رۆژهه‌ڵات ژنان خاوه‌نی كه‌یسێكی هاوبه‌شن له نادادپه‌روه‌ری و به‌زاندنی سنووری ئازادییان، هه‌ر ئه‌مه‌شه وایكردووه نامه‌كانی ناڕه‌زایی ژنان هێنده زۆربن كه هه‌ندێكجار نازانرێت كامیان پێش كامیان بۆ ده‌سه‌ڵاتداران یان په‌یوه‌ندیداران به‌رزبكرێنه‌وه.
له وڵاتێكی زلهێزی وه‌ك ئه‌مەریكادا، ژنان سه‌رمه‌شقی خه‌بات و خۆپیشاندان بوون له‌هه‌مبه‌ر داواكردنی مافه‌كانیان، وه‌لێ له‌دوای نزیكه‌ی دوو سه‌ده هێشتا ته‌نها ژنێ نه‌یتوانیوه وه‌ك سه‌رۆك پێ بنێته كۆشكی سپییه‌وه و بگره هه‌ربه‌شیان ته‌نها خانمی یه‌كه‌م بووه و تا ئه‌مڕۆشی له‌سه‌ربێ 23%ی ژنان ئه‌نجومه‌نی پیران و هه‌مان رێژه‌ش بۆ په‌رله‌مان پێكده‌هێنن.
له‌كاتێكدا خۆپیشاندان و ناڕه‌زاییه‌كانی ئه‌وان بوو له سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی نۆزدەیەمه‌دا و به‌تایبه‌تیش سووتانی (140) ژنی ئه‌مەریكی له كارگه‌ی رستن و چنین له نیویۆرك كه وایكرد سه‌رنجی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان بۆ لای خۆی رابكێشێ تا رۆژی 8ی مارس بكاته رۆژی جیهانی ژنان وه‌ك سمبولی بۆ خه‌باتی نه‌پساوه‌ی ژنان له سه‌رتاسه‌ری جیهاندا. هاوكات و له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌مانه‌شدا هێشتا ژنان له ئه‌مەریكا باجی جیاوازی له نرخی ده‌ستی كاردا ده‌ده‌ن كه له‌وێ رۆژه‌وه شه‌ڕی بۆ ده‌كه‌ن .
هه‌روه‌ها له وڵاتێكی ئه‌سكه‌نده‌نافی وه‌ك سوید ژنان 45%ی په‌رله‌مان پێكدەهێنن له به‌رانبه‌ردا هه‌موو خولەكێك توندوتیژی به‌رانبه‌ر ژنێ تۆمار ده‌كرێ له‌و وڵاته‌دا به هه‌موو جۆره‌كانییه‌وه .
ناونیشانی بابه‌ته‌كه‌م (ناوی من ناوی دایكه) له رۆژئاواوه ده‌مانگێڕێنێته‌وه بۆ رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ند و له‌ویش تایبه‌تتر بۆ نێو خاكی عیراق، لێره‌ش له‌كۆی دوو قوبه‌ی په‌رله‌مان، ژنان توانیویانه به كۆتا (25%) هه‌ریه‌ك له‌و دوو په‌رله‌مانه ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن، له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا ره‌وشی ژنان له خراپترین ساته‌كانیدایه و عیراق به‌گشتی و ناوه‌ڕاست و باشوور و ناوچه جێناكۆكه‌كانیش به‌تایبه‌تی بووەته به‌ندیخانه‌یه‌كی گه‌وره‌ی ژنان، كه تیایدا ژنان ده‌ستدرێژیی سێكسی و لێدان و سوكایه‌تی و به سه‌بایا گرتن و فرۆشتن و مامه‌ڵه پێوه‌كردن و هاوسه‌رگیری مێردمنداڵ و هه‌موو جۆرێكی تری بێدادی به‌رانبه‌ریان كراوه و ده‌كرێت.
ئه‌م واقیعه پێمان ده‌ڵێت كه گه‌یشتنی ژنان به كورسیی ده‌سه‌ڵات و به‌ده‌ستهێنانی هه‌ندێ پێگه‌ی سیاسی هۆكارێك نه‌بووه بۆ بەده‌ستهێنانی مافه‌كانی ژنان له سه‌رجه‌م كایه‌كانی تردا به‌تایبه‌ت مافه یاسایی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، به‌داخه‌وه ئه‌مه‌شمان له هه‌ردوو په‌رله‌مانی عیراق و كوردستانیش به‌كردار بینی كه له‌م وڵاته‌دا جگه له‌وه‌ی به به‌هانه‌ی جۆراوجۆر ناهه‌قی ده‌رهه‌ق به ژنان ده‌كرێت، هه‌ندێكجار ژنان خۆشیان به‌ربه‌ستن له‌به‌رده‌م به‌دیهێنانی ئامانجه‌كانیان و به‌هۆی گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ ئه‌جیندای حزب، غه‌در له هاوڕه‌گه‌زه‌كانیان ده‌كه‌ن. بۆ نموونه؛ هه‌ندێك له ژنانی عیراق ده‌یانویست ده‌نگبده‌ن به پرۆژه بڕیاری به‌شوودانی منداڵی نۆ ساڵ، هه‌روه‌ها ده‌یانه‌وێ ده‌نگبده‌ن به پرۆژه بڕیاری لێسه‌ندنه‌وه‌ی منداڵی (7) له دایكی له كاتی جیابوونه‌وه و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی خێزان گه‌ر شووبكاته‌وه، ئه‌مه بۆ كوردستانیش راستبوو كاتێ بینیمان كه هه‌ندێ له ژنان دژی یاسای نه‌هێشتنی فره‌ژنی وه‌ستانه‌وه و ده‌نگیان پێنه‌دا، هه‌ڵبه‌ت هه‌ردوو حاڵه‌ته‌كه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ هه‌ژموونی حزب و به‌تایبه‌تیش هه‌ژموونی ئایین به‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی په‌رله‌مانه‌وه كه وایكردووه ژنان له‌نێوان بیروبا‌وه‌ڕ و مافه‌كانیاندا، دژ به مافه‌كانی خۆیان بووه‌ستنه‌وه و هۆكاربن بۆ پێشخستنی. به‌پێچه‌وانه‌وه ده‌بوو ژنان دوور له هه‌ر ئایدیایه‌كی حزبی و له‌سەر بنه‌مای هاوبه‌شی له غه‌مدا وه‌ك له سه‌ره‌تادا ئاماژه‌مان پێدا له‌سه‌ر ئاستی جیهان یه‌كگرن و مافی مرۆڤبوون بكه‌نه بنه‌مای به‌ده‌ستهێنانی مافه‌كانیان.
هه‌ر بۆیه له داهاتوودا پێویسته ژنان خۆیان هه‌م له كۆتوبه‌ندی كۆتا رزگاربكه‌ن، هه‌م كۆتوبه‌ندی كاندیدی حزب، گه‌رنا ده‌بێ هه‌میشه كه‌مینه‌ی په‌رله‌مان بن و له‌ژێر بەزەیی حزب بن و له‌پێناو ئه‌جیندای حزب قوربانی به ئه‌جیدای ژنان بده‌ن. هه‌ر ئه‌م هۆكاره‌یه كه تائێستا نەتوانراوه كۆده‌نگی بۆ دۆزی ژن له‌نێو هه‌ردوو په‌رله‌ماندا دروستبكرێ هه‌رچه‌نده بۆ ئه‌م قۆناغه و به‌راورد به وڵاتێكی زلهێزی وه‌ك ئه‌مەریكا ئاماده‌یی یه‌ك له‌سه‌ر چواری ژنان له هه‌ردوو په‌رله‌مان، گه‌ر كارتۆنی نه‌بووایه ده‌ستكه‌وتێكی گه‌وره‌یه لەكاتێكدا گه‌ر له عیراقدا ته‌نها ژنان خۆیان ده‌نگ به خۆیان بده‌ن، ئه‌وا زۆری رێژه‌ی ژنان له‌م وڵاته‌دا ده‌مانگه‌یەنێته رێژه‌ی به‌شدارییه‌كی كارای وه‌ك په‌رله‌مانی وڵاتی روانده كه 49%یان ژنن، نه‌ك وڵاتی ئه‌مەریكا.
(ناوی من ناوی دایكمه) كه‌یسێكی سیاسیی– كۆمه‌ڵایه‌تی و پرۆژه‌ی سێ ساڵ له‌مه‌وبه‌ری كۆمه‌ڵه ژنێكی ده‌ستەخوشكمه له‌سه‌ر ئاستی كوردستان و عیراق كه ئێستا له په‌رله‌ماندا پێویستی به كۆده‌نگی ژنانی فێمێنیزم و پیاوانی فێمێنیزمه، ئه‌م ده‌سته‌خوشكه‌م له‌م هه‌وڵه‌یاندا ده‌یانه‌وێ مافی به‌ده‌ستهێنانی شوناس بگه‌ڕێنێته‌وه بۆ (4) هه‌زار منداڵ كه به‌داخه‌وه له‌بری وشه‌ی تازه له‌دایكبوو پێیان ده‌وترێ (مجهول النسب) ئه‌م منداڵانه زۆربه‌یان له‌دایكبووی سه‌رده‌می جینۆسایدی شه‌نگالی كوردانن و له‌سه‌رده‌ستی تاوانبارانی داعش.
ئه‌م ژماره‌یه (4 هه‌زار) له‌لایه‌ن حەیدەر عەبادی، سه‌رۆك وه‌زیرانی پێشووتری حكومه‌تی عیراق كه له سه‌ردانێكیدا بۆ وڵاتی نه‌مسا دانی پێدا ناو و پشتڕاستی كرده‌وه.
ئاشكرایه له مێژووی دووری مرۆڤایه‌تیدا له كۆی جه‌نگه ناوخۆی و ده‌ره‌كییه‌كاندا ژن و منداڵ قوربانی یه‌كه‌می جه‌نگن به‌تایبه‌تی ژنان كه ئێستاشی له‌سه‌ربێ وه‌ك كاڵایه‌ك مامەڵه‌یان پێوه‌ده‌كرێت، له جینۆسایدی شنگالدا كه به یه‌كێك له ره‌شترین رۆژه‌كانی مێژووی كورد و عیراق داده‌نرێت به‌ده‌ستی تاوانباران و خوێنڕێژانی داعش، تیایدا جگه له ئاواره‌كرانی هه‌زاران كورد و ژماره‌یه‌كی زۆریش بوونه قوربانی و (6300) شه‌ش هه‌زار و سێ سه‌د ژن بێسه‌روشوێنكران و وه‌ك كاڵا مامه‌ڵه‌یان پێوه‌كرا، له‌لایه‌ك بۆ تێركردنی حه‌ز و ئاره‌زووی ئه‌و رووڕه‌شانه به‌كارهێنران و له‌لایه‌كیش ژماره‌یه‌كی زۆریان له بازاڕه‌كانی موسڵ و ره‌قه‌دا مامه‌ڵه‌ی كڕین و فرۆشتنیان پێوه‌كرا، یاخود وه‌ك كارگه‌ی خستنه‌وه‌ی نه‌وه‌ی داعش به‌گه‌ڕخران، ئه‌وه‌تا ئه‌مڕۆ له‌لایه‌ك ژنان و له‌لایه‌كیش منداڵه‌كانیان باجی تاوانێك ده‌ده‌ن كه تێیدا به‌شدارنه‌بوون و ئێستاش دوای ئه‌و كاره‌سات و نه‌هامه‌تی و باره‌ده‌روونییه‌ی له‌ماوه‌ی (7) ساڵی رابردوودا به‌سه‌ریان هاتووه، ئه‌وا ئه‌مڕۆ به گه‌ڕانه‌وه‌یان به‌خێرهاتن ناكرێن و خۆیان و منداڵه‌كانی ئامێزیان باجی كولتوور و شه‌رع و یاسایه‌كی كۆنی تۆز لێنیشتوو ده‌ده‌ن، باجی كاره‌ساتێ ده‌ده‌ن كه هه‌رگیز جگه له‌و دڕندانه كه‌س ئه‌م چاره‌نووسه‌ی به ئاوات نه‌خواستووه.
له‌ڕاستیدا ئه‌و باجه‌ی ئه‌مڕۆ ژنانی كوردی شنگال و ژنانی تری عیراق ده‌یده‌ن و بوونه‌ته قوربانی جه‌نگه یه‌ك له‌دوای یه‌كه‌كان و سوكایه‌تی و به سه‌بی گرتن و فرۆشتن و كوشتن و دوا وێستگه‌ش ناوناتۆره‌ی دایكی منداڵانی بێ نه‌سه‌ب، شتێكی نوێ نییه! بگره به‌درێژایی مێژوو له‌ژێرناوی ئاییندا ئه‌م تاوانانه به‌رانبه‌ر ژنان كراوه، له كۆمه‌ڵگه‌ی رۆژئاواییدا بووبێت یان رۆژهه‌ڵاتی.
(ڤای كینگه‌كان) وه‌سه‌نییه‌كان له مێژوودا ناسراون كه له‌نێوان سه‌ده‌ی (8 - 11) له نه‌رویجی ئه‌سكه‌نده‌نافیاوه هێرشیان كردووەته سه‌ر وڵاتانی ئینگلته‌را و فه‌رەنسا و ئیسپانیا و...هتد و كۆمەڵكوژیان كردوون و ژنیان به سه‌بی گرتوون و دواتر منداڵیان لێیان بووه، یان له بازاڕه‌كانی ئه‌وسای مه‌یدانی نیشته‌جێبوونیاندا مامه‌ڵه‌ی كڕین و فرۆشتنیان پێوه‌كراوه كه دواتریش ئه‌و ژنه ناچاربووه له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگه‌ی نوێ خۆی بگونجێنێ جا ژنی كێیه و له‌چ ماڵێكدایه
سه‌بی بێت یان به‌نده ده‌بێ بژی، هیچ ژنێ خاوه‌نی سه‌ربه‌خۆی خۆی نه‌بووه و ئه‌م سیناریۆیانه‌ش له كۆنه‌وه بۆ ئه‌مڕۆ به‌رده‌وام بووه دوا كاره‌ساتیش (3-8-2014) بووه.
هه‌ربۆیه ده‌بێ له خۆمان بپرسین له‌نێوان ئه‌م دوو مێژووه‌دا و له سه‌رده‌می به‌جیهانیبووندا و له‌دوای نزیكه‌ی سیازده سه‌ده هێشتا ره‌وشی ژنان نه‌گۆڕه و هه‌مان كرده‌وه به‌رانبه‌ری ده‌كرێت و به سه‌بی ده‌گیرێت؟! له رزگاربوونیشیدا هه‌مان مامه‌ڵه‌ی توند ده‌كرێن و كۆمه‌ڵگه ره‌تیان ده‌كاته‌وه.
پاشان له سه‌رده‌می فتوحاتی ئیسلامیشدا هه‌مان سیناریۆ، كولتوورێكی شه‌رعیی ئیسلام و یاسای جه‌نگ بووه و له سه‌رجه‌م جه‌نگ و فتوحاته‌كانیاندا دوای سه‌ركه‌وتن یه‌كه‌م هه‌نگاویان دابه‌شكردنی ده‌ستكه‌وتی جه‌نگ بووه له‌نێویاندا ژن و مه‌ڕوماڵات هه‌مان مامه‌ڵه‌یان هه‌بووه.
ئه‌وه‌تا له نزیكترین مێژوودا له ژێر ناوی ده‌وڵه‌تی به‌ناو ئیسلامی له عیراق و شام (داعش) ئه‌م كاره‌ساته به‌سه‌ر شنگال و شنگالییه‌كاندا هات و به هه‌زاران ژنیان رفاند و ده‌ستدرێژیی سێكسی و منداڵ خستنه‌وه و هه‌موو جۆره‌كانی توندوتیژییان به‌رانبه‌ر كردن، كه ئه‌مڕۆ كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی و عیراقی باجه‌كه‌ی ده‌ده‌ن و كۆمه‌ڵێك منداڵی بێتاوان به‌بێ ویستی نه‌خۆیان و نه‌دایكیان هاتوونه‌ته دنیاوه، كه هه‌ندێكجار به بیژی و هه‌ندێكجار به بێ نه‌سه‌ب ناوده‌برێن دوایین هه‌وڵی ئه‌م ده‌سته‌خوشكانه‌ش بۆ گێڕانه‌وه‌ی شكۆی ئه‌م دایك و منداڵانه‌یه و ده‌یانه‌وێ له په‌رله‌مان شه‌رعیه‌ت بۆ ناو و شوناسیان وه‌ربگرن و له (مجهول النسب) بیاكه‌ن به تازه له‌دایك بوو هه‌روه‌ها ناویان بكه‌نه سه‌ر ناوی دایكیان هه‌ر وه‌ك ئه‌وه‌ی له كۆچكردندا دوا به‌یه‌كمان به‌ناوی دایكه‌وه بانگ ده‌كرێین.
لێره‌وه داوا سه‌رجه‌م مرۆڤدۆستان له‌نێو په‌رله‌مان و ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌ماندا ده‌كه‌ین پشتگیری له‌م كه‌یسه بكه‌ن و بۆ ئه‌وه‌ی نه‌وه‌یه‌ك نه‌بنه قوربانیی تاوانێك كه هه‌رگیز ده‌ستیان نه‌بووه تێیدا.
خ.غ
وتارەکانی تری نووسەر
