مەودا میدیا- ژاڵە محەمەد

ئەفریقا وڵاتێکی فرە کولتوورە و لەبەر ئەو هۆکارەشە کە نەریتی سەیروسەمەرەی زۆری تێدایە کە تاوەکو ئێستا وەک خۆی ماوەتەوە و هۆزەکانی پابەندی کولتوورەکانی خۆیانن بۆ بەڕێوەچوونی بۆنە و مەراسیمەکانیان.

بۆ نمونە لەناو یەکێک لەهۆزەکانی ئەفریقا، کاتێک کوڕێک دەیەوێت هاوسەرگیری لەگەڵ کچێکدا بکات کچەکە دەڕفێنێت، دواتر خێزانی کوڕەکە دەڕۆنە ماڵی باوکی کچەکە و خوازبێنی کچەکەیان دەکەن بۆ کوڕەکەیان، ئەگەر ماڵی کچەکە رازیبوون ئەوا تێروپڕ لەکوڕەکە دەدەن و ئەگەریش رازی نەبوون بەو هاوسەرگیرییە ئەوا کوڕەکە بە زۆر لەگەڵ کچەکە هاوسەرگیری دەکات.

لە یەکێکی دیکە لە مەراسیمەکانی هاوسەرگیری پێویستە دڵنیا ببنەوە لە پیاوەتی زاوا و سوننەت بکرێت، جاری وا هەیە کوڕەکە دەکەوێتە مەترسییەوە و دەبێت زۆر بە ئاگاییەوە کارەکانی مەراسیمەکە بەڕێوە بچێت و زاوا سەمایەکی باش بکات و دواتر سوننەت دەکرێت.

لەناو هەندێک لە هۆزەکانی ئەو وڵاتە نرخ لەسەر بووک دادەنرێت و ئەو بابەتەش دەبێتە جێگەی موناقشەی ماڵی بوک و زاوا و هەتا ئەو کاتەی نرخەکە دیاریدەکرێت، نابێت هیچ لایەک پێکەوە قسە بکەن.

بازدان بەسەر "گا"دا

کوڕە گەنجەکان لە ئیتیۆپی بۆ سەلماندنی پیاوەتی خۆیان دەبێت بەسەر "گا"دا بازبدەن و لەسەر پشتی یەکێک لە گاکان دابنیشن، دەبێت بە رووتی و بۆ چەندجار ئەو کارە ئەنجام بدەن و سەرکەوتن بەدەست بێنێت، دەنا چاویی بە بووک ناکەوێت.

لە چەند ناوچەیەکدا نەریتی جیاوازی دیکە هەیە ئەویش ئەوەیە کە ژنان لە ماڵی تایبەت بە خۆیان دەژین و کاتێک منداڵەکانیان گەورە بوون لەو ماڵە دەڕۆن و منداڵەکان هیچکاتێک لەگەڵ باوکیان ناژین، لەلایەکی دیکەوە ژنان ناتوان بۆ ئەو کەسانەی بەتەمەنن و کۆچیداویی دەکەن ماتەمینی بگێڕن، مافی ئەوەشیان نیە بەشداری مەراسیمی ناشتنەکەش بکەن، هەروەها لەناو هەندێک لە هۆزەکانی ئەفریقا کوڕەکان لە تەمەنی 5 بۆ 6 ساڵییەوە لەگەڵ خاڵەکانیان دەژین و گەورە دەبن. 

لەهەندێک شوێنی ئەفریقا بۆ هەڵسەنگاندنی سامانی کەسەکان سەیردەکەن بزانن کەسەکە چەند مانگای هەیە و رێژەی هاوسەرگیری پیاوەکەش لەگەڵ ژناندا پەیوەندی بەوەوە هەیە کە کەسەکە چەند مانگای هەیە و ئایا دەتوانێت ماڵومناڵ بەخێو بکات.


گەورەکردنی لێوەکان

لەیەکێک لە هۆزەکاندا کچەکان کاتێک تۆزێک گەورە دەبن لێویان گەورە دەکەن و بۆ گەورەکردنی لێوەکانیان، ددانەکانی خوارەوەیان دردێنن و دواتر بازنەیەک خڕ دەخەنە ناو لێویان و لەگەڵ گەورەبوونیان لێویشیان گەورەتر دەبێت.

 

لەدوورگەی ماداگاسکار کاتێک پیاوێک دەمرێت، پێویستە هاوسەرەکەی لەبەردەم ماڵەکەیدا خۆی رووتبکاتەوە و تەواوی پیاوانی هۆزەکە بێن و دەستلەملانی بکەن و هەتا 40 رۆژ پەیوەندی سێکسیان لەگەڵ ژنەکە بێت، ئەگەر ژنەکەش دووگیان بوو ئەوا منداڵەکەی لەسەر هاوسەرە کۆچکردووەکەی هەژماردەکرێت، خەڵکی هۆزەکە رێزێکی زۆر لە ژنەکە دەگرن و خواردنی بۆ دەبەن و خزمەتی دەکەن، ئەگەر هەر پیاوێکیش ئامادە نەبوو لەگەڵ ژنەکە پەیوەندی سێکسی دروستبکات ئەوا سزا دەدرێت.

س.ر