تەندروستی
گرنگترین سوودەکانی چوالەی سەوز
مەودا میدیا - سلێمانی |
مەودا میدیا -
پسپۆڕێکی زانستیی خۆراک رایدەگەیەنێت چوالەی سەوز یەکێکە لە بەرهەمە رووەکییەکانی سەرەتایی وەرزی بەهار کە تام و چێژێکی تایبەتی خۆی هەیە و خۆراکێکی بەسوودە بۆ تەندروستیی مرۆڤ.
دکتۆر کامەران رەسوڵ ژاژڵەیی، پسپۆڕی زانستی خۆراک رایگەیاند "چوالە بەهایەکی خۆراکی زۆری تێدایە و دەوڵەمەندە بە چەورییە سوودبەخشەکان و مادەی دژە ئۆکسان و ڤیتامینەکانی وەک (A)، (B به تایبه‌ت B6)، (E)، (K)، (C) له‌گه‌ڵ کانزا‌کانی وه‌ک سۆدێوم، پۆتاسێوم، فۆسفۆڕ، ئاسن، کالسێوم، مه‌گنسێوم، مه‌نگه‌نیز، سلنێوم و زینک له‌گه‌ڵ ریشاڵ و ئاو و کاربۆهیدرات".
ئەو دکتۆرە دەشڵێت "گرنگە رۆژانە نزیکەی 30 بۆ 35 دەنک چوالەی سەوز بخورێت" و ئەمانەی خوارەوە گرنگترین سوودەکانی چوالەی سەوزن:
1- پاراستنی کێشی له‌ش و رێگه‌گرتن له قه‌ڵه‌ویی و یارمه‌تی دابه‌زینی کێش ده‌دات له کاتی رێجیمدا.
2- یارمه‌تی دابه‌زینی کولیستڕۆڵی خراپ له خوێندا به‌رێژه‌ی % 12.
3- یارمه‌تی کۆنتڕۆڵکردنی ئاستی شه‌کره له خوێندا و رێگه‌گرتن له تووشبوون به نه‌خۆشی شه‌کره۰
4- خۆپاراستن له جه‌ڵته‌ی دڵ و مێشک و نه‌خۆشی ته‌سکبوونه‌وه‌ی خوێنبه‌ره‌کان.
5- پاریزگاری له ته‌ندروستیی دڵ و مێشک و به‌هێزکردنیان۰
6- رێگریکردن له دروستبوونی به‌ردی زراو له‌گه‌ڵ یارمه‌تیدانی پاکبوونه‌وه‌ی جگه‌ر و له‌ش له ماده ژه‌هراوییه‌کان۰
7- خۆپاراستن له نه‌خۆشی نه‌رم بوونه‌وه‌ی ئێسک و چه‌ندین جۆری شێرپه‌نجه.
8- نه‌هێشتنی قه‌بزی و هه‌ندێک میکرۆبی ناو کۆئه‌ندامی میزومیزه‌ڕۆ۰
9- رێگریکردن له نه‌خۆشی زه‌هایمه‌ر و به‌هێزکردنی یاده‌وه‌ری۰
10- به‌هێزکردنی مووه‌کانی قژ و پاراستن له سپیبوون و هه‌ڵوه‌رینی قژ۰
11- پاراستنی ته‌ندروستیی پێست و گه‌شبوونه‌وه‌ی و نه‌هێشتنی چرچ و لۆچی و خاڵ و زیپکه و سیسی ده‌م و چاو.
ئەمانەش زیانەکانی زۆر خواردنی چوالەی سەوزن:
1- زیاترکردنی کاریگه‌ریی لاوه‌کی هه‌ندێک ده‌رمانی فشار و دڵه‌کزێ و ده‌رمانی دژه‌مه‌ینی خوێن.
2- هه‌ستکردن به ته‌مه‌ڵی۰
3- هەڵئاوسانی سک و زیادکردنی غازات۰
ر.ع
ر.ع
بیروڕا
