مەودا میدیا- هێمن سەعید

بەگوێرەی خزمەتگوزرای نیشتیمانی لە بەریتانیا( NHS) هێلكە هەڵبژاردەیەكی گرنگ و پێویستە بۆ ناو لیستی خۆراكی رۆژانە، هەروەها سەرچاوەیەكی باشی پرۆتینە لەگەڵ رێژەیەكی باش لە ڤیتامین و مادەی ئاسنی تێدایە.

هێلكە سەرچاوەی ئەم ڤیتامینانەیە:
- پرۆتین
- ڤیتامین D
- ڤیتامین A
- ڤیتامین 2B
- ڤیتامین 12B
- یۆد

 بەگوێرەی راپۆرتی چیلی تۆرێس، پسپۆڕی خۆراكی كە لەپێگەی ئی مید هێلس(emedihealth) بڵاوبووەتەوە هێلكە دوو لەسەر سێی پێكهاتەكەی لە سپێنەكەی و یەك لەسەر سێی لە زەردێنەكەی پێكدێ، سپێنەی هێلكە بە خۆراكێكی تایبەت دادەنرێت، چونكە دەبێتە هۆی دابەزینی كالۆری و خاڵیە لە چەوری و دەوڵەمەندیشە بە پرۆتین.

لەروویەكی دیكەوە، بۆ سوود وەرگرتن لەشاردنەوەی ئەو راستیەی سپێنەی  هێلكە رێژەیەكی زۆر لە كۆلیسترۆڵی تێدایە، سیحری سوودەكەی كەمنكردووەتەوە، هەرچەندە تۆریس لە لێكۆڵینەوەیەكی نوێیدا دەریخستوە كە كۆلیسترۆڵ لەو خۆراكەدا هیچ پەیوەندی بە پێویستی بە ئاستی كۆلیسترۆڵەوە لە خوێندا نیە، لەبەرئەوە گرنگە باشكردنی جۆری چەوری لە سیستەمی خۆراكی بەبێ كەمكردنەوەی كۆلیسترۆڵی خۆراكی، هەروەها زەردێنەی هێلكە 1.5 گرام چەوری تەندروستی تێدایە، هەروەها 3.5 گرام چەوری  روونی تێدایە، لەگەڵ چەوری ئۆمیگا 3، هێلكە رێژەیەكی زۆر لە كالۆری كە دەگاتە 70 كالۆری تێدایە، وە لە %12 پێویستی رۆژانەی پرۆتینی تێدایە،  تۆریس دەڵێت "هێلكە دەوڵەمەندە بە ریبیۆفلاڤین و بیۆتین و ڤیتامین بی 12 و یۆد و سیلینیۆم و كۆلین".

هەروەها ڤیتامین دی و ڤیتامین ئی و ترشی فۆلیك و فۆسفۆر و چەوری میگا 3 و دژە ئۆكسانە، وە هیچ جۆرە شەكرێك یان كاربۆهیدراتێك و ڤیتامین سی تێدانییە.

سوودەكانی هێلكە
1- كەمكردنەوەی كێشی جەستە.
2- چالاككردنی ئەركەكانی مێشك.
3- بەهێزكردنی ماسولكەی جەستە.
4- رێكخستنی مەزاج.
5- پاراستنی تەندروستی چاو.
6- بەهێزكردنی پێست و قژ.

زیانەكانی هێلكە
1- هەستیاری(حەساسیەت).
2- ژەهراوی بوون.
3- بۆ هەندێك حاڵەتی تایبەت نابێت.

س.س