نەرمین عوسمان
تورك و بەردەوامیی سیاسەتی قڕكردنی كورد
جینۆسایدی ئەنفال، پرۆسەیەکی دڕندانەی دیراسەکراو و بەرنامەبۆداڕێژراوی رژێمی سەدام بوو، بەمەبەستی لێی: (لەناوبردنی شۆڕشی سیاسیی چەکداریی کورد، کەمکردنەوەی رێژەی دانیشتوانی کورد، بەعەرەبکردنی ناوچە کوردستانییەکان، گۆڕینی دیمۆگرافیەت و دزینی خاکی کوردستان، هەوڵدان بۆ تێکشکاندنی کەسایەتیی تاکی کورد و لەناوبردنی ناسنامە و کولتووری گەلەکەمان، لێکترازانی ماڵی کورد و دابڕینی ناوچەکان لەیەکتر، لاوازکردنی ئابووریی کوردستان بە کەمکردنەوەی بەروبوومی کشتوکاڵی و بڕینەوە و سووتاندنی رەز و باخ دارستانەکان، کوێرکردنەوەی کانی و کارێز و سەرچاوەکانی ئاو، وێرانکردنی گوندەکان و ژیانی کوردەواری)ی ئەمە جگە لە کوشتن و بێسەروشوێنکردنی هەزاران رۆڵەی گەلەکەمان لە منداڵ و گەنج و پیر بە نێر و مێیەوە.
ئەگەرچی سەدام ئەم پرۆسەیەی لە سەردەمی پێش تەکنەلۆجیا و لە چوارچێوەی سنووری دەوڵەتەکەی خۆیدا ئەنجام دا، بەڵام ئێستا رژێمی ئەردۆغان هەمان پرۆسە لە سەردەمی تەکنۆلۆجیا و بە بەرچاوی جیهانەوە لە دەرەوەی سنوورەکانیشی دژ بە کورد ئەنجامی دەدات و بە هێمنی و لەسەرخۆ بە هەمان ئەو قۆناغانەدا دەڕوات.
دەبینین دوای پرۆسە سەربازییەکەی (چڵە زەیتون) و دروشمی (فتح المبین)، هاوشێوەی ئەنفال؛ ئایینی کرد بە رووپۆشی تاوانەکانی و مەبەستیش ئەوەیە لە وڵاتە ئیسلامییەکان بگەیەنن نەتەوەی کورد کافرن و سۆزی ئایینیی بەکاربهێنن.
هەردوو پرۆسەکە، پرۆسەی سەربازیی سیاسیی رەگەزپەرستین. ئەردۆغان، هەستی رەگەزپەرستی و توندڕەویی تورک بەکار دەهێنێ، بۆ قڕکردن و لەناوبردنی هەرچی دەستی پێی دەگات. ماڵی کورد و خاکی کوردستان بە هیی خۆی دەزانێ و هەموو مافێکیشی بۆ ئەو مەبەستە داوە بەخۆی بۆ داگیرکردنی خاکی کوردستان لە رۆژئاوا و باشوور.
سوپای رەگەزپەرستی تورک، چووبێتنە هەر شوێن و ناوچەیەک لەو دوو پارچەیەی کوردستان، بە چەندین شێواز سیاسەتی جینۆساید و لەناوبردنی ژیان و گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکەیان ئەنجام داوە و جگە لە تاوان دژی دانیشتوانی ئەو ناوچانە، دژی ژینگە و سروشتیش هەموو کارێکی قێزەون و نامرۆڤانە ئەنجام دەدەن، وەک: گرتنەوەی سەرچاوەکانی ئاو و گۆڕینی رێڕەوی ئاوەکان بۆ ئەوەی جووتیاری کورد نەتوانن کشتوکاڵ بکەن، راگوێزانی گوندەکان و ئاوارەکردنی دانیشتوانیان، کردنەوەی مزگەوت و بانگەوازی توندڕەویی ئیسلامیی سوننی لە گوندنشینە ئێزدییەکان و قەدەغەکردنی بڵاوکردنەوە و باسکردنی هەر ئایینێکی تر، ئەم بڕیارەش لە بەرزترین دەسەڵاتی ئایینی لە تورکیا دراوە کە سەر بە سەرۆکایەتییە، بەتورککردنی ئەو ناوچانەی هەزاران ساڵە شوێنی باوباپیرانی کوردە؛ بە داگیرکردنی و هێنانی خێزانی جەندرمە توندڕەوەکان لە شوێنیان، کە تەنها لە ناوچەکانی عەفرین نزیکەی (300) هەزار کەس ئاوارە کراون و شوێنەکانیان بەو خێزانانەی کە سەر بە ئۆردوگانن پڕکراونەتەوە. لە کوردستانی باشووریش، سەدان گوند بەهۆی شەڕ لەنێوان (PKK) و سوپای تورکیا ئاوارە بوون... ئێستاش کەوتووەتە بڕینەوەی دارستانەکان و گۆڕینی ژینگەی ژیانی مرۆڤ و هەموو زیندەوەرەکان کە موڵکی کوردن.
ئەمانەی روو دەدەن، بە بەرچاوی دنیا و نەتەوە یەکگرتووەکانەوەیە، کە بەهۆی پێشکەوتنی تەکنەلۆجیا و هۆکارەکانی راگەیاندن؛ هیچ شتێک شاراوە نییە.
ئەمەی روو دەدات، تەنها بۆ لەناوبردنی هێزە چەکدارەکانی (PKK) نییە، بەڵکو بۆ لەناوبردنی نەتەوەی کوردە بەهەموو شێوەیەکی دڕندانە و قێزەون... چارەسەریش ئەوەیە ئەم کێشانە زیاتر بورووژێندرێن و هەوڵبدرێت نەتەوە یەکگرتووەکان بە هەموو دەزگا و رێکخراوەکانی و رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و ژینگەپارێزیی لەسەر ئاستی ناوخۆیی و جیهانیی لێ ئاگادار بکرێتەوە و فشاریان بخرێتە سەر بۆ بەهاناوەهاتن، بەڵام لە هەموو شتێک گرنگتر یەکبوونی ماڵی کوردە، چونکە بەیەکبوون و یەکدەنگیی دنیا گوێمان بۆ دەگرێ نەک بەپەرتەوازەیی.
ئەگەرچی سەدام ئەم پرۆسەیەی لە سەردەمی پێش تەکنەلۆجیا و لە چوارچێوەی سنووری دەوڵەتەکەی خۆیدا ئەنجام دا، بەڵام ئێستا رژێمی ئەردۆغان هەمان پرۆسە لە سەردەمی تەکنۆلۆجیا و بە بەرچاوی جیهانەوە لە دەرەوەی سنوورەکانیشی دژ بە کورد ئەنجامی دەدات و بە هێمنی و لەسەرخۆ بە هەمان ئەو قۆناغانەدا دەڕوات.
دەبینین دوای پرۆسە سەربازییەکەی (چڵە زەیتون) و دروشمی (فتح المبین)، هاوشێوەی ئەنفال؛ ئایینی کرد بە رووپۆشی تاوانەکانی و مەبەستیش ئەوەیە لە وڵاتە ئیسلامییەکان بگەیەنن نەتەوەی کورد کافرن و سۆزی ئایینیی بەکاربهێنن.
هەردوو پرۆسەکە، پرۆسەی سەربازیی سیاسیی رەگەزپەرستین. ئەردۆغان، هەستی رەگەزپەرستی و توندڕەویی تورک بەکار دەهێنێ، بۆ قڕکردن و لەناوبردنی هەرچی دەستی پێی دەگات. ماڵی کورد و خاکی کوردستان بە هیی خۆی دەزانێ و هەموو مافێکیشی بۆ ئەو مەبەستە داوە بەخۆی بۆ داگیرکردنی خاکی کوردستان لە رۆژئاوا و باشوور.
سوپای رەگەزپەرستی تورک، چووبێتنە هەر شوێن و ناوچەیەک لەو دوو پارچەیەی کوردستان، بە چەندین شێواز سیاسەتی جینۆساید و لەناوبردنی ژیان و گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکەیان ئەنجام داوە و جگە لە تاوان دژی دانیشتوانی ئەو ناوچانە، دژی ژینگە و سروشتیش هەموو کارێکی قێزەون و نامرۆڤانە ئەنجام دەدەن، وەک: گرتنەوەی سەرچاوەکانی ئاو و گۆڕینی رێڕەوی ئاوەکان بۆ ئەوەی جووتیاری کورد نەتوانن کشتوکاڵ بکەن، راگوێزانی گوندەکان و ئاوارەکردنی دانیشتوانیان، کردنەوەی مزگەوت و بانگەوازی توندڕەویی ئیسلامیی سوننی لە گوندنشینە ئێزدییەکان و قەدەغەکردنی بڵاوکردنەوە و باسکردنی هەر ئایینێکی تر، ئەم بڕیارەش لە بەرزترین دەسەڵاتی ئایینی لە تورکیا دراوە کە سەر بە سەرۆکایەتییە، بەتورککردنی ئەو ناوچانەی هەزاران ساڵە شوێنی باوباپیرانی کوردە؛ بە داگیرکردنی و هێنانی خێزانی جەندرمە توندڕەوەکان لە شوێنیان، کە تەنها لە ناوچەکانی عەفرین نزیکەی (300) هەزار کەس ئاوارە کراون و شوێنەکانیان بەو خێزانانەی کە سەر بە ئۆردوگانن پڕکراونەتەوە. لە کوردستانی باشووریش، سەدان گوند بەهۆی شەڕ لەنێوان (PKK) و سوپای تورکیا ئاوارە بوون... ئێستاش کەوتووەتە بڕینەوەی دارستانەکان و گۆڕینی ژینگەی ژیانی مرۆڤ و هەموو زیندەوەرەکان کە موڵکی کوردن.
ئەمانەی روو دەدەن، بە بەرچاوی دنیا و نەتەوە یەکگرتووەکانەوەیە، کە بەهۆی پێشکەوتنی تەکنەلۆجیا و هۆکارەکانی راگەیاندن؛ هیچ شتێک شاراوە نییە.
ئەمەی روو دەدات، تەنها بۆ لەناوبردنی هێزە چەکدارەکانی (PKK) نییە، بەڵکو بۆ لەناوبردنی نەتەوەی کوردە بەهەموو شێوەیەکی دڕندانە و قێزەون... چارەسەریش ئەوەیە ئەم کێشانە زیاتر بورووژێندرێن و هەوڵبدرێت نەتەوە یەکگرتووەکان بە هەموو دەزگا و رێکخراوەکانی و رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و ژینگەپارێزیی لەسەر ئاستی ناوخۆیی و جیهانیی لێ ئاگادار بکرێتەوە و فشاریان بخرێتە سەر بۆ بەهاناوەهاتن، بەڵام لە هەموو شتێک گرنگتر یەکبوونی ماڵی کوردە، چونکە بەیەکبوون و یەکدەنگیی دنیا گوێمان بۆ دەگرێ نەک بەپەرتەوازەیی.
وتارەکانی تری نووسەر
