هێمن سەعید
ئیمپراتۆریای ئەمریكا پاش كۆرۆنا ڤایرۆس
خوێندنەوەیەك بۆ هێزی ئەمریكا لە دیدی(هانتگتن و فۆكۆیاما و بریجنیسكی و كینیدی)
لەئێستادا بەهۆی هاتنی ڤایرۆسی كۆرۆنا و سەركەوتنی چین بەسەر ڤایرۆسەكەدا و سەرەتای سەرهەڵدانی لە ئەمریكا و وڵاتانی رۆژئاوا، بیروبۆچونێك هاتوەتە ئاراوە باس لە جێگرەوەی ئەمریكا لەلایەن چینەوە دەكەن و باس لە جیهانی دوای ئەمریكا دەكەن.
ئایا چین دەبێتە هەرەشە بۆسەر ئەمریكا؟
بریجنیسكی توێژەر و پرۆفیسۆر و راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی سەرۆكی ئەمریكا (جیمی كارتەر) دەڵێت "لەبەرئەوەی هەڵوەشانەوەی یەكێتی سۆڤێت بەهۆی جەنگەوە نەبوو، بەڵكو بەهۆی داڕوخانی ناوخۆییەوە بوو، بۆیە جیهان نەبوو بە سیستمی تاك جەمسەری تا ئەوكاتەی ئەمریكا جەنگی كەنداوی دروستكرد و خۆی وەك پاڵەوانی جیهانی ناساند، بەڵام پاش ئەوە ئەمریكا بەڕادەیەك بەهێز بوو ئەو هێزانەی دیكە كەدێن ناتوانن ببن بە ركابەری هێزی ئەمریكا، بەڵكو تەنها دەتوانن ببنە هۆی هەڵوەشانەوەی نفوزی لە ناوچە جیاجیاكانی جیهاندا".
لە ساڵی 2012 هیلاری كلنتۆن كە ئەوكات وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بوو لەوتارێكدا لە گۆڤاری (foreign policy) وتی "كەسانێك هەن گومان لە توانای خۆڕاگریمان دەكەن لە هەموو ناوچە جیاوازەكانی جیهان و دەڵێن ئەمریكا لە دۆخی پاشەكشە و تێكشكاندایە، لە پێش كۆتایی هاتنی جەنگی ڤێتنامەوە ئەم قسیە دەكرێت، هەموو چەند دەیەیەك ئەم قسانە دوبارە دەبنەوە، ئەمریكا هەركاتێك تووشی بارودۆخێكی ناهەموار ببێتەوە بە ئاسانی دەتوانێت خۆی لێ دەرباز بكات، چونكە سوپامان گەورەترین سوپایە لە جیهاندا، زانكۆكانمان بەناوبانگترین زانكۆكانی جیهانن، كرێكارەكانمان پر بەرهەمترینن، ئابوریمان بەئەندازەیەكی گەورە لە پێشەنگدایە، داهێنانەكانمان جیهان سەرسام دەكەن، بۆیە هەربارودۆخێك بێتە رێگەی ئەمریكا بەئاسانی بەسەریدا زاڵ دەبین".
سامویل هانتگتن لە كتێبی (صدام الحضارات) ئاماژەبەوەدەكات ئەمریكا بۆ رەوایەتیدان بەخۆی و بەكارهێنانی هێزەكەی هەمیشە گەڕاوە بەدوای دۆزینەوەی دوژمنێكی نوێ تەنانەت ئەگەر ئەو دوژمنەش خەیاڵ بێت، بۆنمونە لەسەرەتادا هیندیە سورەكان بوو پاشتر بوو بە داگیركەری بەریتانی و دواتر داگیركەری ئیسپانی و یابانی و پاش ماوەیەكی دیكە ئەڵمانیای نازی و ئیتالیای فاشی و دواتریش یەكیتی سۆڤیت و پاش ئەوەش ئیسلام.
ئێستا وادەردەكەویت شەری ئیسلام ئیدی كۆتایی هاتووە، ئەمریكا كۆتا رێكکەوتنی لەگەڵ تالیبان ئەنجامدا و بریارە لەماوەیەكی دیاریكراودا تەواوی هێزەكەی بكشێنیتەوە لە ئەفغانستان، بەبڕوای هانتگتن ئەو ئایدۆلۆژیایەی چاوەڕێدەكرێت ئەمریكا بیكاتە دوژمنی خۆی كۆنفۆشیوسە، چونكە بەبڕوای هانتگتن پێكدانانی ئەمریكا لەپاش جەنگی سارد لەگەڵ ئیسلام و كۆنفۆشیوس دەبێت. سەبارەت بەئەگەری پێكددانەكە هانتگتن بەشتێكی حەتمی و چاوەڕوانكراوی دەبینێت.
سەبارەت بەسەركەوتنی ئەمریكاش لەو جەنگەدا فرانسیس فۆكۆیاما لە كتێبی (نهایة التاریخ) ئاماژە بەوە دەكات سیستەمی حوكمڕانی دیكتاتۆری و ئایدۆلۆژیا كۆنەكان كۆتایان هاتووە، پێشی وایە سیستەمی حوكمداری دیموكراسی لیبراڵی كە ئەمریكا رابەرایەتی دەكات باشترین و بێ كەموكوڕترین سیستەمە و كۆتا خاڵی فەرمانڕەوایكردنە.
پێشتریش هیلاری كلنتن هۆكاری مانەوەی ئەمریكا بەڕابەری جیهانی بۆئەوە گەڕاندەوە كە ئەمریكا بەهۆی ئەوسیستەمە حوكمڕانیەی پەیڕەوی دەكات توانای نوێبونەوە و دووبارە هەستانە و گەشەسەندنی پێدەدات.
بەڵام بۆل كیندی مێژوو نووسی ئەمریكی لە كتێبی (صعود و سقوط القوی العظمی) پێشبینی رووخانی ئیمپراتۆریای ئەمریكا دەكات وەك چارەنوسێكی مسۆگەر، ئەو پێیوایە هەر دەوڵەتێك ئەركە ستراتیژیەكان و خەرجیەكانی زیاتر بێت لە توانا ئابووریەكەی وردە وردە هێزەكەی روو لە نەمان دەكات و بەرەو پوكانەوە دەڕوات. ئەو هێزەشی كیندی دیاریكردبوو جێگەی ئەمریكا بگرێتەوە چین و ژاپۆنە.
ئیدارەی بۆش و ئۆباما (پاشەكشێ و هەستانەوە)
بۆش سیاسەتێكی تاكڕەوانەی هەبوو، حسابی بۆ هاوپەیمانەكانی و زلهیزەكانی دیكە نەدەكرد، پێش 11ی سێبتەمبەر ناڕەزایەتیەكی جیهانی دروستبوو دژی سیاسەتەكانی بۆش، بەڵام بەهۆی روودانی 11ی سێبتەمبەرەوە هەژمونی ئەمریكا سەپێنرا بەسەر جیهاندا هەروەك لە ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا ساڵی 2002 هاتووە دەڵێت "ئەمریكا خاوەن هێز و كاریگەریەكە لەجیهاندا وێنەی نییە، بەڵام لە ئیدارەی دووەمی بۆش بەهۆی پەلاماری عیراق و دووفاقی لە گوفتار و سیاسەتەكانی ئەمریكا جارێكی دیكە جیهان كەوتنەوە سەرزەنشتكردن و رەخنەگرتن لە سیاسەتی تاكڕەوی ئەمریكا. تەنانەت گەشتە ئاستێك هەندێك لە راڤەكاران باسیان لە جیهانی دوای ئەمریكا دەكرد.
گۆڤاری(foreign policy) دیدارێكی رێكخست بۆ تیمێكی پسپۆڕ، لە %90 تیمەكە بڕوایان وابوو لە لەسەردەمی بۆشدا جیهان مەترسی بوو بۆ ئەمریكا، هەر بەپێی راپرسیەك لە كۆتایی تەمەنی ئیدارەكەی بۆش ئەنجامدرا بۆش لە 75% لایەنگرانی لەدەستدا بوو. خەڵكی بەهیوابوون ئەو سەرۆكەی پاش بۆش دێتە سەر حوكم پیادەی سیاسەتێكی جیاواز بكات لەسەر ئاستی دەرەوە.
كاتێك ئۆبۆما بۆیە سەرۆك، جیهان و بەتایبەت وڵاتەكەی لە ناو قەیرانیكی قوڵی دارایی و سیاسیدا بوون، وێنەی ئەمریكا لەناو رای گشتی جیهانی شیێواو بوو، لەلایەك بەهۆی قەیرانی دارایی ساڵی 2008 ئەمریكا تووشی داڕمانی دارایی ببووەوە، هەندێك لە بانكە بەناوبانگەكانی ئەمریكا ئیفلاسیان كرد، لەلایەكی دیكە ئەمریكا لە دوو بەرەی شەری ئەفانستان و عیراقدا بوو. ئۆبۆما دووبارە سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكای رێكخستەوە و سیاسەتی تاكڕەوانەی بۆشی گۆڕی بۆ سیاسەتی هاوبەشیپێكردن و چەند گۆرانكاریەكی كرد لەسیاسەتی دەرەوەی وڵاتەكەیدا وەك "هیزەكانی لە عیراق كشاندەوە، لەگەل ئێران چۆیە ناو هاوپەیمانی ئەتوۆمی، گوشاری خستە سەر ئیسرائیل بۆ درووستكردنی نشینگەكانی ئیسرائیل لە رۆژئاوا، ئۆباما توانی جیهانی ئیسلامی لەخۆی نزیك بكاتەوە و سەردانی میسر و توركیای كرد. بەمەش ئەمریكا توانی مەترسیەكان لەسەر خۆی كەمبكاتە و رەزامەندی جیهانی بەدەستبهێنیتەوە كە لەسەردەمی بۆشدا لەدەستی دابوو.
ئیدارەی ترەمپ و دووبارەكردنەوەی هەڵەی بۆش
ترەمپ هەر لەسەرەتادا لە كەمپەینی هەڵبژاردنەكانی دەستپێكرد بە رەخنەگرتن لە سیاسەتی ئۆباما و تاوانباریكرد بە لەدەستدانی هەژموون و گەورەیی ئەمریكا، دروشمی سەرەكی كەمپینەكەی بریتی بوو لە (دووبارە گەورەكردنەوەی ئەمریكا_ make amaerica great again) و دەیوت سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكا شكستی هێناوە و وایكردوە زۆریك لە دەوڵەت و هیزەكان سوود وەربگرن لە خراپی سیاسەتی ئۆبۆما بەتایبەت ئێران، كاتێكیش بۆیە سەرۆك دەرگای ئاوەڵاكرد لەبەردەم ئیسرائیل و لە رێکكەوتنی ئەتۆمی ئێران پاشە كشەی كرد و جیهانی ئیسلامی توڕەكردەوە و بەپێچەوانەی ئۆباما رێكکەوتنی لەگەڵ تالیبان واژۆكرد بۆ گەڕانەوەی هیزەكانی لە ئەفغانستان.
ترەمپ هاوشێوەی بۆش سیاسەتی تاكڕەوانەی گرتۆتەبەر و هەمان ئەو هەڵانەی بۆش لە ئیدارەی دووەمیدا كردی ترەمپ دووبارەی دەكاتەوە، جیهانی ئیسلامی لەخۆی توڕەكردوە و تەنها گرنگی بە سیاسەتی پراگماتیكی خۆی دەدات و رای جیهانی سەرزەنشتی سیاسەتەكانی دەكات، ئەمریكا لەبەردەم ترسی جیهاندایە، دووبارە چەند هێز و دەوڵەتێكی دیكە هاتونەتەوە پێش دژی ئەمریكا. روسیا بەهێزیكی زۆری سەربازی و چین بە هێزیكی زۆری ئابووری تەحەدای بەرژەوەندیە سیاسی و ئابوریەكانی ئەموریكا دەكەن و هێزەكانیشی لە دەرەوە توووشی رووبەڕووبوونەوە بوون لەگەڵ گروپ و هێزەكانی نزیك لە ئێران.
هەربۆیە ئەو رایەی باس لە جیهانی دوای ئەمریكا دەكات دوبارە زیندووبوەتەوە و زۆرێك لە راڤەكاران پەنجە بۆ چین رادەكێشن بۆ جیگرتنەوەی ئەمریكا، بەڵام لە راستیدا چین هەموو ئەو تایبەتماندیانەی ئەمریكای تیادا نییە تا بتوانێت ببێتە بەدیلی ئەمریكا، بەڵكو تەنها یەك خالی بەهێزی هەیە ئەویش ئابوریەكەیەتی، لەكاتێكدا لە رووی سەربازی و ئایدۆلۆژی و زانستیەوە زۆر لە پاشەوەی ئەمریكادایە، بەڵام هەروەك بریجنیسكی وتی دەكرێت ببێتە هۆی مەترسی بۆسەر بەرژەوەندیەكانی ئەمریكا لەدەرەوە بەتایبەتی لە بەرژەوەندییە ئابوریەكانی.
هێمن سەعید، ماستەر لە زانستە سیاسیەكان
لەئێستادا بەهۆی هاتنی ڤایرۆسی كۆرۆنا و سەركەوتنی چین بەسەر ڤایرۆسەكەدا و سەرەتای سەرهەڵدانی لە ئەمریكا و وڵاتانی رۆژئاوا، بیروبۆچونێك هاتوەتە ئاراوە باس لە جێگرەوەی ئەمریكا لەلایەن چینەوە دەكەن و باس لە جیهانی دوای ئەمریكا دەكەن.
ئایا چین دەبێتە هەرەشە بۆسەر ئەمریكا؟
بریجنیسكی توێژەر و پرۆفیسۆر و راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی سەرۆكی ئەمریكا (جیمی كارتەر) دەڵێت "لەبەرئەوەی هەڵوەشانەوەی یەكێتی سۆڤێت بەهۆی جەنگەوە نەبوو، بەڵكو بەهۆی داڕوخانی ناوخۆییەوە بوو، بۆیە جیهان نەبوو بە سیستمی تاك جەمسەری تا ئەوكاتەی ئەمریكا جەنگی كەنداوی دروستكرد و خۆی وەك پاڵەوانی جیهانی ناساند، بەڵام پاش ئەوە ئەمریكا بەڕادەیەك بەهێز بوو ئەو هێزانەی دیكە كەدێن ناتوانن ببن بە ركابەری هێزی ئەمریكا، بەڵكو تەنها دەتوانن ببنە هۆی هەڵوەشانەوەی نفوزی لە ناوچە جیاجیاكانی جیهاندا".
لە ساڵی 2012 هیلاری كلنتۆن كە ئەوكات وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بوو لەوتارێكدا لە گۆڤاری (foreign policy) وتی "كەسانێك هەن گومان لە توانای خۆڕاگریمان دەكەن لە هەموو ناوچە جیاوازەكانی جیهان و دەڵێن ئەمریكا لە دۆخی پاشەكشە و تێكشكاندایە، لە پێش كۆتایی هاتنی جەنگی ڤێتنامەوە ئەم قسیە دەكرێت، هەموو چەند دەیەیەك ئەم قسانە دوبارە دەبنەوە، ئەمریكا هەركاتێك تووشی بارودۆخێكی ناهەموار ببێتەوە بە ئاسانی دەتوانێت خۆی لێ دەرباز بكات، چونكە سوپامان گەورەترین سوپایە لە جیهاندا، زانكۆكانمان بەناوبانگترین زانكۆكانی جیهانن، كرێكارەكانمان پر بەرهەمترینن، ئابوریمان بەئەندازەیەكی گەورە لە پێشەنگدایە، داهێنانەكانمان جیهان سەرسام دەكەن، بۆیە هەربارودۆخێك بێتە رێگەی ئەمریكا بەئاسانی بەسەریدا زاڵ دەبین".
سامویل هانتگتن لە كتێبی (صدام الحضارات) ئاماژەبەوەدەكات ئەمریكا بۆ رەوایەتیدان بەخۆی و بەكارهێنانی هێزەكەی هەمیشە گەڕاوە بەدوای دۆزینەوەی دوژمنێكی نوێ تەنانەت ئەگەر ئەو دوژمنەش خەیاڵ بێت، بۆنمونە لەسەرەتادا هیندیە سورەكان بوو پاشتر بوو بە داگیركەری بەریتانی و دواتر داگیركەری ئیسپانی و یابانی و پاش ماوەیەكی دیكە ئەڵمانیای نازی و ئیتالیای فاشی و دواتریش یەكیتی سۆڤیت و پاش ئەوەش ئیسلام.
ئێستا وادەردەكەویت شەری ئیسلام ئیدی كۆتایی هاتووە، ئەمریكا كۆتا رێكکەوتنی لەگەڵ تالیبان ئەنجامدا و بریارە لەماوەیەكی دیاریكراودا تەواوی هێزەكەی بكشێنیتەوە لە ئەفغانستان، بەبڕوای هانتگتن ئەو ئایدۆلۆژیایەی چاوەڕێدەكرێت ئەمریكا بیكاتە دوژمنی خۆی كۆنفۆشیوسە، چونكە بەبڕوای هانتگتن پێكدانانی ئەمریكا لەپاش جەنگی سارد لەگەڵ ئیسلام و كۆنفۆشیوس دەبێت. سەبارەت بەئەگەری پێكددانەكە هانتگتن بەشتێكی حەتمی و چاوەڕوانكراوی دەبینێت.
سەبارەت بەسەركەوتنی ئەمریكاش لەو جەنگەدا فرانسیس فۆكۆیاما لە كتێبی (نهایة التاریخ) ئاماژە بەوە دەكات سیستەمی حوكمڕانی دیكتاتۆری و ئایدۆلۆژیا كۆنەكان كۆتایان هاتووە، پێشی وایە سیستەمی حوكمداری دیموكراسی لیبراڵی كە ئەمریكا رابەرایەتی دەكات باشترین و بێ كەموكوڕترین سیستەمە و كۆتا خاڵی فەرمانڕەوایكردنە.
پێشتریش هیلاری كلنتن هۆكاری مانەوەی ئەمریكا بەڕابەری جیهانی بۆئەوە گەڕاندەوە كە ئەمریكا بەهۆی ئەوسیستەمە حوكمڕانیەی پەیڕەوی دەكات توانای نوێبونەوە و دووبارە هەستانە و گەشەسەندنی پێدەدات.
بەڵام بۆل كیندی مێژوو نووسی ئەمریكی لە كتێبی (صعود و سقوط القوی العظمی) پێشبینی رووخانی ئیمپراتۆریای ئەمریكا دەكات وەك چارەنوسێكی مسۆگەر، ئەو پێیوایە هەر دەوڵەتێك ئەركە ستراتیژیەكان و خەرجیەكانی زیاتر بێت لە توانا ئابووریەكەی وردە وردە هێزەكەی روو لە نەمان دەكات و بەرەو پوكانەوە دەڕوات. ئەو هێزەشی كیندی دیاریكردبوو جێگەی ئەمریكا بگرێتەوە چین و ژاپۆنە.
ئیدارەی بۆش و ئۆباما (پاشەكشێ و هەستانەوە)
بۆش سیاسەتێكی تاكڕەوانەی هەبوو، حسابی بۆ هاوپەیمانەكانی و زلهیزەكانی دیكە نەدەكرد، پێش 11ی سێبتەمبەر ناڕەزایەتیەكی جیهانی دروستبوو دژی سیاسەتەكانی بۆش، بەڵام بەهۆی روودانی 11ی سێبتەمبەرەوە هەژمونی ئەمریكا سەپێنرا بەسەر جیهاندا هەروەك لە ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا ساڵی 2002 هاتووە دەڵێت "ئەمریكا خاوەن هێز و كاریگەریەكە لەجیهاندا وێنەی نییە، بەڵام لە ئیدارەی دووەمی بۆش بەهۆی پەلاماری عیراق و دووفاقی لە گوفتار و سیاسەتەكانی ئەمریكا جارێكی دیكە جیهان كەوتنەوە سەرزەنشتكردن و رەخنەگرتن لە سیاسەتی تاكڕەوی ئەمریكا. تەنانەت گەشتە ئاستێك هەندێك لە راڤەكاران باسیان لە جیهانی دوای ئەمریكا دەكرد.
گۆڤاری(foreign policy) دیدارێكی رێكخست بۆ تیمێكی پسپۆڕ، لە %90 تیمەكە بڕوایان وابوو لە لەسەردەمی بۆشدا جیهان مەترسی بوو بۆ ئەمریكا، هەر بەپێی راپرسیەك لە كۆتایی تەمەنی ئیدارەكەی بۆش ئەنجامدرا بۆش لە 75% لایەنگرانی لەدەستدا بوو. خەڵكی بەهیوابوون ئەو سەرۆكەی پاش بۆش دێتە سەر حوكم پیادەی سیاسەتێكی جیاواز بكات لەسەر ئاستی دەرەوە.
كاتێك ئۆبۆما بۆیە سەرۆك، جیهان و بەتایبەت وڵاتەكەی لە ناو قەیرانیكی قوڵی دارایی و سیاسیدا بوون، وێنەی ئەمریكا لەناو رای گشتی جیهانی شیێواو بوو، لەلایەك بەهۆی قەیرانی دارایی ساڵی 2008 ئەمریكا تووشی داڕمانی دارایی ببووەوە، هەندێك لە بانكە بەناوبانگەكانی ئەمریكا ئیفلاسیان كرد، لەلایەكی دیكە ئەمریكا لە دوو بەرەی شەری ئەفانستان و عیراقدا بوو. ئۆبۆما دووبارە سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكای رێكخستەوە و سیاسەتی تاكڕەوانەی بۆشی گۆڕی بۆ سیاسەتی هاوبەشیپێكردن و چەند گۆرانكاریەكی كرد لەسیاسەتی دەرەوەی وڵاتەكەیدا وەك "هیزەكانی لە عیراق كشاندەوە، لەگەل ئێران چۆیە ناو هاوپەیمانی ئەتوۆمی، گوشاری خستە سەر ئیسرائیل بۆ درووستكردنی نشینگەكانی ئیسرائیل لە رۆژئاوا، ئۆباما توانی جیهانی ئیسلامی لەخۆی نزیك بكاتەوە و سەردانی میسر و توركیای كرد. بەمەش ئەمریكا توانی مەترسیەكان لەسەر خۆی كەمبكاتە و رەزامەندی جیهانی بەدەستبهێنیتەوە كە لەسەردەمی بۆشدا لەدەستی دابوو.
ئیدارەی ترەمپ و دووبارەكردنەوەی هەڵەی بۆش
ترەمپ هەر لەسەرەتادا لە كەمپەینی هەڵبژاردنەكانی دەستپێكرد بە رەخنەگرتن لە سیاسەتی ئۆباما و تاوانباریكرد بە لەدەستدانی هەژموون و گەورەیی ئەمریكا، دروشمی سەرەكی كەمپینەكەی بریتی بوو لە (دووبارە گەورەكردنەوەی ئەمریكا_ make amaerica great again) و دەیوت سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكا شكستی هێناوە و وایكردوە زۆریك لە دەوڵەت و هیزەكان سوود وەربگرن لە خراپی سیاسەتی ئۆبۆما بەتایبەت ئێران، كاتێكیش بۆیە سەرۆك دەرگای ئاوەڵاكرد لەبەردەم ئیسرائیل و لە رێکكەوتنی ئەتۆمی ئێران پاشە كشەی كرد و جیهانی ئیسلامی توڕەكردەوە و بەپێچەوانەی ئۆباما رێكکەوتنی لەگەڵ تالیبان واژۆكرد بۆ گەڕانەوەی هیزەكانی لە ئەفغانستان.
ترەمپ هاوشێوەی بۆش سیاسەتی تاكڕەوانەی گرتۆتەبەر و هەمان ئەو هەڵانەی بۆش لە ئیدارەی دووەمیدا كردی ترەمپ دووبارەی دەكاتەوە، جیهانی ئیسلامی لەخۆی توڕەكردوە و تەنها گرنگی بە سیاسەتی پراگماتیكی خۆی دەدات و رای جیهانی سەرزەنشتی سیاسەتەكانی دەكات، ئەمریكا لەبەردەم ترسی جیهاندایە، دووبارە چەند هێز و دەوڵەتێكی دیكە هاتونەتەوە پێش دژی ئەمریكا. روسیا بەهێزیكی زۆری سەربازی و چین بە هێزیكی زۆری ئابووری تەحەدای بەرژەوەندیە سیاسی و ئابوریەكانی ئەموریكا دەكەن و هێزەكانیشی لە دەرەوە توووشی رووبەڕووبوونەوە بوون لەگەڵ گروپ و هێزەكانی نزیك لە ئێران.
هەربۆیە ئەو رایەی باس لە جیهانی دوای ئەمریكا دەكات دوبارە زیندووبوەتەوە و زۆرێك لە راڤەكاران پەنجە بۆ چین رادەكێشن بۆ جیگرتنەوەی ئەمریكا، بەڵام لە راستیدا چین هەموو ئەو تایبەتماندیانەی ئەمریكای تیادا نییە تا بتوانێت ببێتە بەدیلی ئەمریكا، بەڵكو تەنها یەك خالی بەهێزی هەیە ئەویش ئابوریەكەیەتی، لەكاتێكدا لە رووی سەربازی و ئایدۆلۆژی و زانستیەوە زۆر لە پاشەوەی ئەمریكادایە، بەڵام هەروەك بریجنیسكی وتی دەكرێت ببێتە هۆی مەترسی بۆسەر بەرژەوەندیەكانی ئەمریكا لەدەرەوە بەتایبەتی لە بەرژەوەندییە ئابوریەكانی.
هێمن سەعید، ماستەر لە زانستە سیاسیەكان
وتارەکانی تری نووسەر
