خەڵەف غەفور
پەکەکە و ژمارەکان و ئاسۆیەکی ناڕوون
یەک
پارتی کرێکارانی کوردستان- پەکەکە لە ساڵی ١٩٨٤ەوە چووەتە شەڕێکی خوێناوییەوە لەگەڵ سوپای تورکیا، لە هەردوولا شەهید و کوژراو و برینداری زۆر هەن، لەو ماوە زۆرە "بەشێکی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پشتیوانی نین"، پەکەکە نەیتوانیوە پانتاییەک بۆ خۆی لەناو خاکی تورکیا و باکووری کوردستان ئازادبکات و ناوی بنێت "زۆنی پەکەکە"، تورکیاش شکستیخواردووە لەوەی خەباتی چەکداریی پەکەکە کۆتایی پێ بهێنێت، هەروا شەڕی نێوانیشیان بەردەوامە.
پارتی کرێکارانی کوردستان- پەکەکە لە ساڵی ١٩٨٤ەوە چووەتە شەڕێکی خوێناوییەوە لەگەڵ سوپای تورکیا، لە هەردوولا شەهید و کوژراو و برینداری زۆر هەن، لەو ماوە زۆرە "بەشێکی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پشتیوانی نین"، پەکەکە نەیتوانیوە پانتاییەک بۆ خۆی لەناو خاکی تورکیا و باکووری کوردستان ئازادبکات و ناوی بنێت "زۆنی پەکەکە"، تورکیاش شکستیخواردووە لەوەی خەباتی چەکداریی پەکەکە کۆتایی پێ بهێنێت، هەروا شەڕی نێوانیشیان بەردەوامە.
دوو
تا ساڵی ١٩٩٨، بارەگای سەرەکیی پەکەکە و عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە سوریا بوون، بەهۆی گۆڕانی بارودۆخی سیاسی و ئەمنی و یەکگرتنەوەی زیاتری بەرژەوەندییەکانیان، سوریا ئۆجەلانی دەرکرد و دوای هاتوچۆی زۆر، سەرەنجام لە گەلەکۆمەکێیەکی نێودەوڵەتیدا ئۆجەلان دەستگیرکرا، بەوەش ژیانی سیاسیی ئۆجەلان بەکردەیی کۆتاییهات و پەکەکەش چووە قۆناغێکی دیکەی خەباتکردنییەوە، تورکیاش هەم چووە سەدەی دووەمی تەمەنییەوە، هەم بۆ کۆتاییهاتنی پەکەکە رێوشوێنی نوێی گرتەبەر.
تا ساڵی ١٩٩٨، بارەگای سەرەکیی پەکەکە و عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە سوریا بوون، بەهۆی گۆڕانی بارودۆخی سیاسی و ئەمنی و یەکگرتنەوەی زیاتری بەرژەوەندییەکانیان، سوریا ئۆجەلانی دەرکرد و دوای هاتوچۆی زۆر، سەرەنجام لە گەلەکۆمەکێیەکی نێودەوڵەتیدا ئۆجەلان دەستگیرکرا، بەوەش ژیانی سیاسیی ئۆجەلان بەکردەیی کۆتاییهات و پەکەکەش چووە قۆناغێکی دیکەی خەباتکردنییەوە، تورکیاش هەم چووە سەدەی دووەمی تەمەنییەوە، هەم بۆ کۆتاییهاتنی پەکەکە رێوشوێنی نوێی گرتەبەر.
سێ
ناوەندی بڕیارسازیی پەکەکە لە بیقاعەوە راستەوخۆ گوێزرایەوە بۆ قەندیل، بەوەش بەرکەوتن و کاریگەرییەکانی پەکەکە لەگەڵ هەرێمی کوردستان فۆرمێکی دیکەی وەرگرت، دامەزراندنی هەرێمەکانی ژێر ستاتۆی پەکەکە بووە هۆی گوشار و فشاری زیاتر، نە پرۆسەی ئاشتیی کاتی لە تورکیا و نە بوونی پارتە کوردییەکان لە تورکیا و نە ناوبژیوانیی هەرێمی کوردستان، نە خۆڕێکخستنەوەی پەکەکە، نەبوونە هۆکاری چارەسەرکردنی دۆزی کورد، ئێستا زمانی "ئۆپەراسیۆن و شەڕ" زاڵتر بووە و بەسوودیش بۆ کورد و جوگرافیا سیاسییەکەی ناشکێنەوە.
ناوەندی بڕیارسازیی پەکەکە لە بیقاعەوە راستەوخۆ گوێزرایەوە بۆ قەندیل، بەوەش بەرکەوتن و کاریگەرییەکانی پەکەکە لەگەڵ هەرێمی کوردستان فۆرمێکی دیکەی وەرگرت، دامەزراندنی هەرێمەکانی ژێر ستاتۆی پەکەکە بووە هۆی گوشار و فشاری زیاتر، نە پرۆسەی ئاشتیی کاتی لە تورکیا و نە بوونی پارتە کوردییەکان لە تورکیا و نە ناوبژیوانیی هەرێمی کوردستان، نە خۆڕێکخستنەوەی پەکەکە، نەبوونە هۆکاری چارەسەرکردنی دۆزی کورد، ئێستا زمانی "ئۆپەراسیۆن و شەڕ" زاڵتر بووە و بەسوودیش بۆ کورد و جوگرافیا سیاسییەکەی ناشکێنەوە.
چوار
لەژێر سێ هۆکار و کاریگەریدا، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا لە ١٥ی مانگی تەمووزی ٢٠٢٤ەوە، ئۆپەراسیۆنێکی فراوانی سەربازیی راگەیاند:
لەژێر سێ هۆکار و کاریگەریدا، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا لە ١٥ی مانگی تەمووزی ٢٠٢٤ەوە، ئۆپەراسیۆنێکی فراوانی سەربازیی راگەیاند:
یەک: ئەردۆغان بڕوای بە بوونی دۆزی کورد و چارەسەکردنی نەماوە.
دوو: مانگی ئاداری ٢٠٢٤، پارتی داد و گەشەپێدان- ئەکەپە کە ئەردۆغان سەرۆکێتی لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی تورکیا دۆڕا، یەکێک لە هۆکارەکانی پاڵپشتیکردنی دەم پارتی بوو لە جەهەپە، ئەوە بۆ ئەردۆغان قورسبوو.
سێ: بانگەشەکردن بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی شارەوانییەکان لە ناوچەکانی ژێر ستاتۆی هێزەکانی سوریای دیموکرات- هەسەدە کە مەزڵوم کۆبانی فەرماندارێتیی دەکات و هەژمووندارە بە سیاسەتی پەکەکە، رێگەیەکی کراوەیشی بۆ گەیاندنی هاوکاریی لەنێوان رۆژئاوا- قەندیل دەستەبەرکردووە.
چوار: ئەردۆغان چاوی لە نووسینەوەی دەستوورێکی نوێیە کە گرەنتی مانەوەی بکات، بۆ ئەوە پێویستیی بەوەیە پارتەکەی بەهێزبکاتەوە، یەکێک لە رێگەکانی پیشاندانی ئەوەیە ئاسایشی نەتەوەیی تورکیا لەمەترسیدایە و هۆکارەکەیشی پەکەکەیە، ئەوەش تەنها لەڕێگەی هێزەوە دەکرێت.
خاک و بێدەنگی
ئۆپەراسیۆنەکان لەناو خاکی هەرێمی کوردستان و عیراقدایە، بەڵام عیراق و هەرێمی کوردستان نەرمە هەڵوێستیان هەیە، ئەوەش هۆکاری زۆری هەیە:
ئۆپەراسیۆنەکان لەناو خاکی هەرێمی کوردستان و عیراقدایە، بەڵام عیراق و هەرێمی کوردستان نەرمە هەڵوێستیان هەیە، ئەوەش هۆکاری زۆری هەیە:
سەردانی محەمەد شیاع سوودانی بۆ تورکیا و رەجەب تەیب ئەردۆغان بۆ عیراق و هەرێمی کوردستان، واژۆکردنی 26 لێکتێگەیشتن لەبارەی پرسەکانی نەوت و سنوور و ئاو و ئابووری و رێگەی گەشەپێدان، هەروەها رووبەڕووبوونەوەی پەکەکەش، هۆکاری ئەو نەرمە هەڵوێستانەیە.
پێگەی جیۆ- سیاسیی بەهێزی تورکیا، شەڕی ئۆکرانیا- رووسیا و ئیسرائیل- حەماس و نازکێشانی تورکیا لەلایەن هاوپەیمانیی باکووری ئەتڵەسی- ناتۆ، لای ئەردۆغان دەرفەتێکی زێڕینە بۆ مانۆڕی سەربازیی، دەستیپێکرد و زیانی زۆریش لە هەرێمی کوردستان دەدات.
ئەوەی پەیوەندیی بە هەرێمی کوردستانەوە هەیە، هەڵوێستەکان فۆرمێکی حزبییان هەیە، روون و راشکاو: پارتی حەزیشی پێنەکات، دژی نییە، بەڵام یەکێتی دژێتی.
هەندێک لایەنی شیعی وەکو "هادی عامری و قەیس خەزعەلی کە پرۆ ئێرانین" داوای چوونە دەرەوەی سوپای تورکیا لە خاکی عیراق دەکەن، بەپێی لێکتێگەیشتنی ئەمنی عیراقیش، تورکیا بۆ دژایەتیی تیرۆر "ناساندنی هەردوولایانە"، دەتوانێت ١٥- ٢٠کم بێتە ناو خاکی عیراقەوە.
تورکیا ئەمانەی دەوێت
یەک: زیاتر پەکەکە گەمارۆ بدات، قەندیل ناگیرێت، بەڵام توانای سنووردارکردنی پەکەکە و بڕینی زۆر رێڕەویانی هەیە.
یەک: زیاتر پەکەکە گەمارۆ بدات، قەندیل ناگیرێت، بەڵام توانای سنووردارکردنی پەکەکە و بڕینی زۆر رێڕەویانی هەیە.
دوو: نزیکبوونەوەی زیاتری لە موسڵ و ناوچە تورکماننشینەکان و بێهێزترکردنی پەکەکە لە شنگال.
سێ: ئامادەیی زیاتری لە عیراق بۆ دەستکەوتنی بەرژەوەندیی زیاتر و دانانی کاریگەریی لەسەر پرۆسەی سیاسیی کوردستان و عیراق.
پەکەکە و ژمارەکان
ژمارەکان زیاتر بۆ تورکیا دەستکەوتن وەکو لە پەکەکە:
ژمارەکان زیاتر بۆ تورکیا دەستکەوتن وەکو لە پەکەکە:
عیراق، بەشی زیاتری دەسەڵاتی هەرێمی کوردستان، رێککەوتننامەکانی دەرفەت رەخسێنراو بۆ تورکیا، بێدەنگیی ئەوروپا و ئەمەریکا و رووسیا، بۆ تورکیا قازانج و بۆ پەکەکە زیانبەخشن.
جوگرافیا لەدەستدراوەکانی ستاتۆی پەکەکە ژمارەیان زیاتردەبێت.
شەهیدبوونی زیاتری گەریلا، کە خاوەن دۆزی رەوان، زیانی گەورە بە پەکەکە دەگەیەنن.
پردی زیاتری پەیوەندیی نێوان پەکەکە و نزیکەکانی دەڕوخێن.
بارەگاکانی سوپای تورکیا لەناو خاکی هەرێمی کوردستان زیاتردەبن، ئێستا حەفتا دانەن.
هێزی زیاتری سوپای تورکیا لە کوردستان دەمێننەوە، ئاسانیش ناچنە دەرەوە.
ئەو ژمارانە توانای پەکەکە قەتیس دەکەن، دەرفەتێک نییە بۆ شکستی تورکیا لەئێستادا.
خ.غ
وتارەکانی تری نووسەر
