ئێستا سیستمی پەروەردە بەگشتی و قوتابخانە سەرەتاییەكان بەتایبەتی لە تەواوی وڵاتانی جیهان گرنگییەكی زۆری پێدەدرێت، بەشێوەیەك كە وەكو كۆڵەكەیەكی بنەڕەتی پێشكەوتنی كۆمەڵگە تەماشا دەكرێت، چونكە ئەوان باش لەوە تێگەیشتوون كە رادەی پێشكەوتنی هەر كۆمەڵگەیەك بەندە بە رادەی پەروەردەكردنی خوێندكاران هەر لە قۆناغەكانی سەرەتاییەوە تا دەگاتە ئاستی زانكۆ و پەیمانگەكان، واتا وەكو كورد دەڵێت، ئەوان باش دەزانن كە دار بە تەڕی دەچەمێتەوە، نەك بە وشكی، بۆیە هەر لە قۆناغەكانی سەرەتاییەوە دەست بە پەروەردەكردنی منداڵەكانیان دەكەن و كاری ئەمڕۆ ناخەنە سبەینێ‌.

قسەیەك هەیە كە دەڵێت "ئەگەر ویستت هەر كۆمەڵگەیەك بڕوخێنیت ئەوا دەتوانیت بە سێ‌ رێگە ئەو كارە بكەیت كە ئەوانیش، تێكدانی سیستمی پەروەردە و سووككردنی ئیمام و پێشەواكانیان و نەهێشتنی خێزان و رۆڵی خێزانە لەو كۆمەڵگایەدا".

كەواتە ئێستا بەجوانی بیربكەرەوە و سەیری كۆمەڵگەی خۆمان بكە، ئایا ئێستا لەم هەرێمەی ئێمەدا سیستمی پەروەردە و فێركردن چی لێ بەسەرهاتووە؟ چ گرنگی و كاریگەرییەكی ماوە؟ 

ئێستا ئەوەی لە سیستمی پەروەردە و فێركردنەكەی ئێمەدا ماوە تەنها فێركردنەكەیە و كەس نازانێت پەروەردەكەی چیلێهاتووە؟! كە ئەوەتا ئێستا وایلێهاتووە خەریكە فێركردنەكەش نامێنێت، ئەوەی جاران منداڵ بە ساڵێك فێری دەبوو، ئێستا دوو بۆ سێ‌ ساڵی پێویستە، فێركردن لە كوێ‌ دەمێنێت كاتێك ئێستا وایلێهاتووە كە مامۆستایانی زمانە شیرینەكەی خۆمان لە زۆربەی زۆری قوتابخانە سەرەتاییەكان دەڵێن "فێركردنی ئەلف و بێی كوردی بە منداڵانی پۆلی یەك، ئەركی ئەوان نییە، بەڵكو ئەوان تەنها رۆژانە پیتەكانیان پێدەدەن و ئەركی دایك و باوكە لە ماڵەوە فێریان بكەن".

لە هەمووی سەیرتر، هەموو ساڵێك تا ناوەڕاستی ساڵ و پێش ناوەڕاستی ساڵ یان لە ناوەڕاست و كۆتاییەوە بایكۆتە و بێمووچەیی مامۆستایان ناچار دەكات دەرگای خوێندنگە و قوتابخانەكان دابخەن. 

ئەو كاتەشی كە دەوام دەكرێتەوە نە مامۆستایان تاقەت و حەوسەڵەی وانەوتنەوەیان دەمێنێت و نە خوێندكارانیش وەك پێویست توانای وەرگرتنیان هەیە. 

 ئێستا لەم هەرێمەی ئێمەدا مووچەی مامۆستایەك ئەوەندە نییە كە بتوانێت ژیانێكی شایستەی پێ‌ بەڕێ بكات، جا خۆش لەوەدایە جاری وایش هەیە بە سێ‌ مانگ جارێك مووچەیەكی پێ‌ رەوا نابینرێت.

مامۆستایەك ئەگەر مووچەكەی بەشی ژیانی رۆژانەی نەكات ئەوا ناچارە پەنا بباتە بەر ئیشی دووەم و سێیەم بۆ دابینكردنی قووتی مناڵەكانی، بۆیە ئێستا لە هەرێمی كوردستان زۆربەری زۆری مامۆستایان زەروورەتی ژیان وایلێكردوون جگە لە پیشەی مامۆستاییەكەیان ئیشێكی تریشیان هەبێت.

پرسیارەكە ئەمەیە، ئایا مامۆستایەك كە دوو ئیشی هەبێت و نەتوانێت خۆی تەرخان بكات بۆ پیشە سەرەكییەكەی كە پیشەیەكی گەورە و پیرۆزە، ئیتر چۆن دەتوانێت گرنگی بە فێركردن و پەروەردەكرنی خوێندكاران بدات؟

ئەمە یەكێكە لە کیماسییەکانی پرۆسەی پەروەردە و فێركردن لە هەرێمی كوردستان كە خەریكە بە تەواوی تێكدەچێت و شتێكی نەماوە بە ناوی پەروەردەكردن و ئەوەی ماوەتەوە تەنها فێركردنەكەیە كە ئەگەر وا بڕوات ئەوەشی نامێنێت. 

بۆیە ئەركی وەزارەتی پەروەردە و حكومەتی هەرێمە كە بۆ رێگریكردن لەم حاڵەتە و راستكردنەوەی كەمێك لە باری لاری پرۆسەی پەروەردە و فێركردن و پێشكەوتنی بە یەكجاریی، سەرەتا گرنگییەكی تەواو بە ژیانی مامۆستایان بدەن و شایستەیەكی دارایی وایان بۆ دابینبكەن كە پێویستیان بەوە نەبێت دەست بۆ ئیشێكیتر ببەن، دواتریش ئەو هەنگاوانەی تر كە بۆ راستكردنەوەی تەواوەتی پێویستن. 

وەرن با تەنها دوو خاڵ لەنێوان خوێندن لە هەرێمی كوردستان و خوێندن لە وڵاتی ژاپۆن بەراورد بكەین:

یەكەم، مووچەی مانگانەی مامۆستایەك لە هەرێمی كوردستان بە نزیكەیی 850 هەزار دینارە كە نزیكەی 600 دۆلار دەكات، بەڵام مووچەی مامۆستایەك لە وڵاتی ژاپۆن مانگانە بە نزیكەی 380،000 یەنی ژاپۆنییە كە دەكاتە نزیكەی 2،400 دۆلار یاخود بە زمانی خۆمان 24 وەرەقە، واتا جیاوازیی مووچەی مامۆستایەك لە ژاپۆن و لە هەرێمی كوردستان 18 وەرەقەیە. 

دووەم، لای ئێمە خوێندكاران بە زستان لە پۆلدا لەسەر كورسییەكی رەق و تەق دادەنیشن و لە سەر و خوارەوە دەتەزن و هەرشتێكە رەق نابنەوە، ئیتر خوا نەكات نە كارەبا هەبێت و نە گەرمكەرەوەی كارەبایی، جگە لەوەش تەنانەت بوتڵێك ئاویشی دەستناكەوێت بیخواتەوە مەگەر بە پارە نەبێت، بەڵام سەیركەن ژاپۆن چی كردووە؟

منداڵان دەتوانن لە پۆلدا تەنانەت سەرخەویش بشكێنن، ئیتر هەرچی بە خەیاڵی تۆدا دێت بۆیان فەراهەم كراوە. 

تەبعەن لێتان تێكنەچێت، ئێمە باسی خوێندنگە حكومییەكانی هەرێممان كرد، نەك خوێندنگە تایبەتەكانی هەرێم.

خ.غ