خەڵەف غەفور
حەزناكەم عیراقی لە شارەكەم نیشتەجێ بێت
1
بەهۆی بارودۆخی ناسەقامگیری عیراق لە ساڵانی رابردوودا و بەدیاریكراویش لەو كاتەی حزبی بەعس دەسەڵاتی گرتەدەست، ژمارەیەكی زۆری عیراقی لە هەموو نەتەوە و پێكهاتە جیاوازەكان بەشێوازی جیاجیا كۆچیان كردووە، زۆرینەی رێگەی هات و نەهاتی ئەو كۆچكردنەش ئێران و توركیا و سوریا بووە، قوربانی و دەربازبووی زۆریش هەبوون، تەنانەت خەڵكانێكیش هەن لەو سێ وڵاتە نیشتەجێبوون و بوونەتە هاوڵاتی ئەو وڵاتانە.
2
لەدوای سەرهەڵدان و داگیركارییەكانی رێكخراوی تیرۆریستیی داعشەوە، ژمارەیەكی زۆری هاوڵاتیی سوری و عیراقی روویانكردە توركیا، توركیاش وەكو كارتی فشار دژی وڵاتانی ئەوروپا بەكاریدەهێنێت و ژمارەیەكی زۆر دەستكەوتی بەهۆیانەوە بۆ خۆی بەدەستهێناوە.
راستە بوونی رێژەیەكی زۆری ئاوارە قورسایی لەسەر وڵاتێك دروستدەكات، بەڵام بەشێكی زۆری هاوڵاتیی عیراقی و سوریش سەرمایەداربوون و بەهۆی یاساكانی توركیاوە سەرمایەكانیان خستووەتەگەڕ و خانوو و شوقە و ڤێلای زۆریان كڕیوە، بەتایبەت بۆ هەڵسانەوەی باری لاری ئابووریی توركیا و رێگرتن لە داكشانی زیاتری نرخی لیرەی توركی، دەرفەتی زیاتر بۆ وەبەهێنانی بیانی لەو توركیا و كڕینی خانوبەرەی زۆر رەخسێنراون.
3
پارتی گەلی كۆماری- جەهەپە لەئێستادا ژمارەیەكی زۆری شارەوانییەكانی توركیای بەدەستەوەیە، جەهەپە پارتی مستەفا كەمال ئەتاتوركی دامەزرێنەری توركیایە و خۆیان بە میراتگریی ناسیۆنالیزمی توركی دەزانن، بۆیە لە زۆر وێستگەی سیاسیی خۆیاندا تووشی پێكدادانی زۆربوون لەگەڵ هێزە دیموكراتخوازەكانی توركیا و رووبەڕوویان بوونەتەوە و پشتیوانی كودەتا سەربازییەكانی توركیاش بوون.
4
لێرەدا چیرۆكێكتان بۆ دەگێڕمەوە...
تانژو ئۆزجان، سەرۆكی شارەوانیی بۆڵویە لەسەر لیستی جەهەپە، لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی شارەوانییەكەیدا باسی لە فرۆشتنی زەویی گۆڕستانەكان بە عیراقییەكان كردووە و وتوویەتی "هەروەك دەزانن ئەو زەوییانە دەفرۆشرێن و خەڵكی دەیانكڕن، بۆ وێنە عیراقییەك شوێنی 10 گۆڕی كڕیبوو، بەڵام من هەڵموەشاندەوە و وتم پارەكەی بۆ بگەڕێننەوە".
ئەو زیاتر قسەی كردووە و وتوویەتی "من نامەوێ عیراقییەكان لە بۆڵو نیشتەجێ ببن و لێرە بە خاك بسپێردرێن، دەزانم خەڵكی پێمدەڵێن نەژادپەرست، بەڵام من ئەو كارە دەكەم و لێی پەشیمان نیم".
5
ئەمە رەتكردنەوەیەكی ئاسایی ژیان و مردن نییە، بەڵكو پەیوەندییەكی قووڵی لەگەڵ مێژووی توركی نەژادپەرست هەیە، بە نزیكەیی پیرۆزكردنی نەژاد و خاكی توركی دەگەڕێتەوە بۆ مستەفا كەمال ئەتاتورك و جەهەپە، هەندێكجار جەهەپە دەیەوێت خۆی لەم شێوازە بیركردنەویە دەربازبكات، راستییەكەی ئەوە پەیوەندیی بە جۆرێك لە تاكتیكی سیاسییەوە هەیە، ئەگینا لە رۆحی هەر جەهەپەییەكدا پیرۆزیی نەژاد و خاكی تورك و رەتكردنەوەی كورد و هەر نەتەوەیەكی تر هەیە.
6
رەتكردنەوەی پێفرۆشتنی گۆڕی مردوو بە عیراقییەك، كەوا رەنگە ئەو عیراقییە كوردیش بێت، لەلایەن سەرۆكی شارەوانییەكەوە كە نوێنەری جەهەپەیە، دەمانباتەوە بۆ نووستالیژیایەكی تاڵ، نووستالیژییای داگیركردن و رەتكردنەوە و كوشتوبڕی و جێبەجێكردنی سیاسیەتی یەك نەتەوە و خاكی و ئاڵا لە توركیا كە رێبەرەكەی جەهەپەیە.
ئەو كە نایەوێت عیراقییەك شوێنی گۆڕی هەبێت، مانای ئەوەیە هەر پێكەوەژیانت لەگەڵ رەتناكاتەوە، بەڵكو نایەوێ لەژێر خاكی توركیشیدا جەستەی بێ رۆحت هەبێت، ئەمە لووتكەی راسیستبوونە.
زۆرینەی تاكی عیراقی لەبەردەم ئەم جۆرە سیاسەتەدایە، سیاسەتی ستەمكاری ناوخۆی وڵاتەكە و بە سووك سەیركردنی لە دەرەوەی سنوورەكانی، تەنانەت وەكو گەشتیارێكیش لە فڕۆكەخانەكاندا شوێنی تێپەڕبوونی عیراقی لە شوێنێكدایە هەستدەكەیت وەكو مرۆڤێكی نزیم سەیردەكرێیت.
خ.غ
بەهۆی بارودۆخی ناسەقامگیری عیراق لە ساڵانی رابردوودا و بەدیاریكراویش لەو كاتەی حزبی بەعس دەسەڵاتی گرتەدەست، ژمارەیەكی زۆری عیراقی لە هەموو نەتەوە و پێكهاتە جیاوازەكان بەشێوازی جیاجیا كۆچیان كردووە، زۆرینەی رێگەی هات و نەهاتی ئەو كۆچكردنەش ئێران و توركیا و سوریا بووە، قوربانی و دەربازبووی زۆریش هەبوون، تەنانەت خەڵكانێكیش هەن لەو سێ وڵاتە نیشتەجێبوون و بوونەتە هاوڵاتی ئەو وڵاتانە.
2
لەدوای سەرهەڵدان و داگیركارییەكانی رێكخراوی تیرۆریستیی داعشەوە، ژمارەیەكی زۆری هاوڵاتیی سوری و عیراقی روویانكردە توركیا، توركیاش وەكو كارتی فشار دژی وڵاتانی ئەوروپا بەكاریدەهێنێت و ژمارەیەكی زۆر دەستكەوتی بەهۆیانەوە بۆ خۆی بەدەستهێناوە.
راستە بوونی رێژەیەكی زۆری ئاوارە قورسایی لەسەر وڵاتێك دروستدەكات، بەڵام بەشێكی زۆری هاوڵاتیی عیراقی و سوریش سەرمایەداربوون و بەهۆی یاساكانی توركیاوە سەرمایەكانیان خستووەتەگەڕ و خانوو و شوقە و ڤێلای زۆریان كڕیوە، بەتایبەت بۆ هەڵسانەوەی باری لاری ئابووریی توركیا و رێگرتن لە داكشانی زیاتری نرخی لیرەی توركی، دەرفەتی زیاتر بۆ وەبەهێنانی بیانی لەو توركیا و كڕینی خانوبەرەی زۆر رەخسێنراون.
3
پارتی گەلی كۆماری- جەهەپە لەئێستادا ژمارەیەكی زۆری شارەوانییەكانی توركیای بەدەستەوەیە، جەهەپە پارتی مستەفا كەمال ئەتاتوركی دامەزرێنەری توركیایە و خۆیان بە میراتگریی ناسیۆنالیزمی توركی دەزانن، بۆیە لە زۆر وێستگەی سیاسیی خۆیاندا تووشی پێكدادانی زۆربوون لەگەڵ هێزە دیموكراتخوازەكانی توركیا و رووبەڕوویان بوونەتەوە و پشتیوانی كودەتا سەربازییەكانی توركیاش بوون.
4
لێرەدا چیرۆكێكتان بۆ دەگێڕمەوە...
تانژو ئۆزجان، سەرۆكی شارەوانیی بۆڵویە لەسەر لیستی جەهەپە، لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی شارەوانییەكەیدا باسی لە فرۆشتنی زەویی گۆڕستانەكان بە عیراقییەكان كردووە و وتوویەتی "هەروەك دەزانن ئەو زەوییانە دەفرۆشرێن و خەڵكی دەیانكڕن، بۆ وێنە عیراقییەك شوێنی 10 گۆڕی كڕیبوو، بەڵام من هەڵموەشاندەوە و وتم پارەكەی بۆ بگەڕێننەوە".
ئەو زیاتر قسەی كردووە و وتوویەتی "من نامەوێ عیراقییەكان لە بۆڵو نیشتەجێ ببن و لێرە بە خاك بسپێردرێن، دەزانم خەڵكی پێمدەڵێن نەژادپەرست، بەڵام من ئەو كارە دەكەم و لێی پەشیمان نیم".
5
ئەمە رەتكردنەوەیەكی ئاسایی ژیان و مردن نییە، بەڵكو پەیوەندییەكی قووڵی لەگەڵ مێژووی توركی نەژادپەرست هەیە، بە نزیكەیی پیرۆزكردنی نەژاد و خاكی توركی دەگەڕێتەوە بۆ مستەفا كەمال ئەتاتورك و جەهەپە، هەندێكجار جەهەپە دەیەوێت خۆی لەم شێوازە بیركردنەویە دەربازبكات، راستییەكەی ئەوە پەیوەندیی بە جۆرێك لە تاكتیكی سیاسییەوە هەیە، ئەگینا لە رۆحی هەر جەهەپەییەكدا پیرۆزیی نەژاد و خاكی تورك و رەتكردنەوەی كورد و هەر نەتەوەیەكی تر هەیە.
6
رەتكردنەوەی پێفرۆشتنی گۆڕی مردوو بە عیراقییەك، كەوا رەنگە ئەو عیراقییە كوردیش بێت، لەلایەن سەرۆكی شارەوانییەكەوە كە نوێنەری جەهەپەیە، دەمانباتەوە بۆ نووستالیژیایەكی تاڵ، نووستالیژییای داگیركردن و رەتكردنەوە و كوشتوبڕی و جێبەجێكردنی سیاسیەتی یەك نەتەوە و خاكی و ئاڵا لە توركیا كە رێبەرەكەی جەهەپەیە.
ئەو كە نایەوێت عیراقییەك شوێنی گۆڕی هەبێت، مانای ئەوەیە هەر پێكەوەژیانت لەگەڵ رەتناكاتەوە، بەڵكو نایەوێ لەژێر خاكی توركیشیدا جەستەی بێ رۆحت هەبێت، ئەمە لووتكەی راسیستبوونە.
زۆرینەی تاكی عیراقی لەبەردەم ئەم جۆرە سیاسەتەدایە، سیاسەتی ستەمكاری ناوخۆی وڵاتەكە و بە سووك سەیركردنی لە دەرەوەی سنوورەكانی، تەنانەت وەكو گەشتیارێكیش لە فڕۆكەخانەكاندا شوێنی تێپەڕبوونی عیراقی لە شوێنێكدایە هەستدەكەیت وەكو مرۆڤێكی نزیم سەیردەكرێیت.
خ.غ
وتارەکانی تری نووسەر
