کتێبی (بەرگری لە مافەکانی ژن -A Vindication of the Rights of Woman) یەکێکە لە سەرەتاترین تێزەکانی بواری مێگەرایی و مافەکانی ژنان، کە لە نووسینی نووسەری بەریتانی، خاتوو ماری وۆڵستۆنكرافت (Mary Wallstonecraft)ە و لە ساڵی 1792 دەرچووە. ناوەڕۆکی کتێبەکە لەسەر بەرگریکردن لە مافەکانی ژنانە و وەڵامێکە بۆ ئەو تیۆریست، رۆشنبیر و سیاسییانەی سەدەی هەژدە کە باوەڕیان بە مافەکانی ژنان نەبوو، بەتایبەت لە بواری خوێندن و فێربووندا. کتێبەکە، سەرەتایەک بوو بۆ بزووتنەوەی مێگەرایی، کە بە کۆمەڵێک داواکاریی ئازادییە سەرەکییەکانی یەکسانیی ژن لەگەڵ پیاوان دەستی پێ کرد. هەندێک لە داواکارییەکان تایبەت بوون بە خۆشگوزەرانیی ژن و هەندێکی تریش بریتیبوون لە بەهێزکردنی تواناکانی ژنان و ئازادکردنی ئیرادەیان. 

ئەو کتێبە، وەک مانیفیستۆیەکی بزووتنەوەی مێگەرایی بوو، هەتا ماوەیەکی زۆریش ئەو داواکارییانە بەردەوام بوون و لە چوارچێوەی مامەڵەکردنی ژنان هاوشێوەی پیاوان خۆیان دەبینییەوە. دواتر لە نیوەی دووەمی سەدەی بیستەم، بازنەی داواکارییەکان فراوانتر بوون و لە یەکسانی و خۆشگوزەرانییەوە گۆڕا بۆ دادپەروەری و بەهێزکردنی تواناکانی ژنان. 

لەو سەردەمەدا، بەئاشکرا جۆرێک لە سەرلێشوان و راڕایی دەربارەی چۆنیەتی جێبەجێکردنی دادپەروەری و یەکسانی دەبینرێت، بۆچوونیان وابووە کە یەکسانی لە یاساکاندا کاریگەری ئەوتۆی نەبووە بۆ گەیشتن بە یەکسانی لە نێوان هەردوو رەگەز و وتوویانە ئەو یەکسانییەی لە یاساکاندا هەیە، تایبەتمەندیەتی ژنی بەهەند وەرنەگرتووە، هەروەها رەچاوی رەوتی مێژووی ژنان و پیاوان کە پێیدا تێپەڕ بوون لە دێرزەمانەوە تا ئەمڕۆ، نەکراوە. ئەو رەوتە مێژووییەی کاریگەریی خۆی لەسەر هەردوولا جێهێشتووە و هەر لایەنە بەجۆرێک، پیاوان خۆیان بەتواناتر لە ژنان دەزانن و واشیان کردووە ژنان باوەڕیان بە تواناکانی خۆیان کەم بێت و هەستی ئەوەشیان لای ژنان دروست کردووە کە زۆربەی لێپرسراوێتییەکان و ناوەندی بڕیار بۆ پیاوان دەگونجێت، بۆیە تاکوو ئێستا نەتوانراوە یەکسانیی فەراهەم بکرێت. بەپێی بۆچوونی ئەوان، ئەوەش هۆکار بووە کە تا ئێستا دەسەڵات دەسەڵاتێکی پاتریارکییە و ژنان هاوڵاتیی پلە دوون، هەندێک جار پلە سێشن، هەر بۆیە تاکوو ئێستا لە ناوەندی بڕیاردا چ لەناو دەوڵەت، یاخود حزبەکاندا بوونیان نییە. هەرچەندە ژنان لە کەرتە گشتی و تایبەتەکاندا بوونیان هەیە، بەڵام ئەو پێگانەی بە ژن دراون، لە شێوەی  هەرەمیدان و لە بیرۆکراتییەکەی دەسەڵاتدا لە بەشی ژێرەوەن، واتا؛ لە بنکەدان، بەو هۆیەوە ئەو دەسەڵاتەیان نییە کە بتوانن کاریگەرییان هەبێت لەسەر گۆڕانکاری لە سیستمی دەزگاکان و ئیدارەدانیان. هەرچەندە ژنان بەپێی یاسا سەرەکییەکان مافی دەنگدان و خۆپاڵاوتنیان هەیە، بەڵام بەهۆی پێکهاتەی حزبەکان بۆ پۆستە گرنگ و خاوەن بڕیارەکان، پیاوان چانسیان زۆر زیاترە و زیاتر کاندید دەکرێن. ئەوەش بەهۆی ئەو بۆچوون و تێڕوانینەوەیە کە: کارکردن لە ناوەندی بڕیار و پۆستی گرنگ، پێویستی بە کاتی زۆر هەیە، ئەمەش لەگەڵ بەرپرسیارێتی ژنان و سەرقاڵییان بە ماڵ و منداڵ و تەرخانکردنی کات بۆ ئەو مەبەستانە؛ ئەستەمە ژن بتوانێت بەرپرسیارێتی هەڵبگرێت. ئەمانە و دەیان بیانووی تر، وایان کردووە ژن لە ناوەندی بڕیار بوونیان زۆر کەم بێت، بۆیە چالاکوانانی ژنان بۆ مەبەستی گەیشتن بە یەکسانبوون لەگەڵ پیاوان، بۆچوونی توێژەری ناسراو، ئان فیلیپس (Anne Phillips)یان بەهەند وەرگرتووە، ئەویش دانانی کۆتا واتا (رێژەیەک)ە بۆ ژنان تا لەو رێگەیەوە کاریگەریی ئەرێنیی هەبێت. 

بەپێی روانگەی رێژەی کۆتا، دەتوانرێت ژنان بەشدار بکرێن لە بزووتنەوەی سیاسیدا و دەتوانن بە میکانیزم و بۆچوونێکی جیاواز لە میکانیزم و بۆچوونی پیاوان سەرپەرشتی دامودەزگای حکومی و سیاسییەکان بکەن و بەڕێوەی ببەن. لەو بارەیەوە دەڵێن: بۆ مەبەستی سەرکەوتنی ژنان لەو کارانەدا، دەبێت هەوڵی بەهێزکردنی تواناکانی ژنان بدرێت بەهۆی کەمیی ئەزموونەکانیان لەو بوارانەدا. بەو کارەش، ژنان دەتوانن زیاتر کۆنترۆڵی بوارەکانی ژیانی خۆیان بکەن لە هەموو روویەکەوە (ئابووری، سیاسی، زانستی، کۆمەڵایەتی...) و لە سەرووی هەمووشیانەوە باوەڕیان بەخۆیان زیاتر دەبێت و رێز لە تواناکانی خۆیان دەگرن. 

پێویستە بۆ هەر قۆناغێک بە رەچاوکردنی باری سیاسی و کۆمەڵایەتی و کولتووری، بەرنامەی گونجاو دابڕێژرێت، کە لە هەمان کاتدا لەگەڵ پێشکەوتن و گەشەی سەردەم بگونجێت. رەنگە ئەم کارە بەتەنیا کاری دەوڵەت نەبێت، بەڵکوو بە هاوکاریی رێکخراوە مەدەنییە نێوخۆیی و بیانییەکان، هاوکاریی حزبە سیاسییە پێشکەوتنخوازەکان و رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان بکرێت و خولی جۆراوجۆر و بەردەوام بۆ بەهێزکردنی تواناکانی ژنان لە هەموو بوارێکدا بکرێتەوە و بەردەوامیشی پێ بدرێت و پاش ماوەیەک فەرامۆش نەکرێت. 

ئەم مێژووە دوورودرێژەی باوکسالاری، پێویستی بە مێژوویەکی دوورودرێژی بەرگری و خۆئامادەکردن و کۆڵنەدان هەیە.