خەڵەف غەفور
پیلانی نوێی توركیا لە دژی رۆژئاوای كوردستان
1
هەفتەی رابردوو مەولود چاوش ئۆغڵو، وەزیری دەرەوەی توركی بە كەناڵی سی ئێن ئێن توركی وت دەگونجێت لە بابەتەكانی رووبەڕوونەوەی هێزەكانی سوریای دیموكرات " كە ئەو بە هێزێكی تیرۆریستی ناوی دەبات" و كێشەكانی كۆچبەران لەگەڵ رژێمی سوریا رێكبكەوین بەبێ ئەوەی دان بە رەوایەتیدا بنێین وەكو چۆن لەگەڵ ئەفغانستان وامانكرد".
2
پرسی كۆچبەران یەكێكە لەو پرسانەی زیاتر روویەكی مرۆیی هەیە، بەڵام توركیا وەكو كارتی فشاری سیاسی دژی سوریا و ئەوروپا بەكاریدەهێنێت و پارەیەكی زۆری پێ كۆكردووەتەوە، لەئێستایشدا وەكو كارتی گوشار دەیەوێت بیكاتە میكانیزمی رێككەوتن لەگەڵ بەشار ئەسەد بۆ ئەوەی ئەو ویستی رێككەوتنەوەی بە سازشكردن لەیەك نەدرێتەوە، هەروەها بۆ بەرژەوەندیی پارتی داد و گەشەپێدان و بەرزكردنەوەی رێژەی دەنگەكانی لە هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری ساڵی 2023 بەكاریبهێنێت.
3
بەڕێوەبەرێتیی خۆسەر لە رۆژئاوای كوردستان و هێزەكانی سوریای دیموكرات پەیوەندیی بەردەوامیان بۆ چارەسەر لەگەڵ رژێمەكەی بەشار ئەسەد هەیە، مەزڵوم كۆبانی لە لێدوانێكیدا بۆ "پەیمانگەی واشنتۆن بۆ لێكۆڵینەوە" وتوویەتی "پەیوەندییەكانمان لەگەڵ دیمەشق بەردەوامە و نەپچڕاوە، دەشمانەوێت كێشەكانی نێوانمان چارەسەر بكەین، بەڵام ئەوەی لێی تێگەیشتووین ئەوەیە كە حكومەتی ئەسەد لەئێستادا بۆ ئەو چارەسەرییە ئامادە نییە، بەوپێیەی رژێم دەیەوێت لە پێگەی سەركەوتووەوە گفتوگۆ بكات و بڕیارەكانی بەسەر ئێمەدا بسەپێنێت، واتە گەڕانەوە بۆ پێش دەستپێكردنی راپەڕینەكانی ساڵی 2011".
4
رێككەوتنی بەڕێوەبەرێتیی خۆسەر و رژێمەكەی بەشار ئەسەد ئەگەر سەركەوتووبێت بۆ توركیا دەبێتە مەترسییەكی گەورە، بەوپێیەی كورد لە رۆژئاوای كوردستان كە سنوورێكی زۆری لەگەڵ توركیا هەیە دەبێتە خاوەن كیانێكی نیمچە سەربەخۆی وەكو هەرێمی كوردستان، ئەوەش بەپێی توركیا هەڕەشەیەكی راستەوخۆیە بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی توركیا و هەرگیز قبووڵكراو نییە.
5
سەردەمی ئەكەپە و ئەردۆغان لە سیاسەتی دەرەوەی توركیا سەردەمی فراوانخوازییە، بەڕێوەبردنی پرۆسەی داگیركارییەكان لە دەریای سپیی ناوەڕاست بە بیانووی دەرهێنانی نەوت و غاز، ناردنی هێزی سەربازی بۆ لیبیا، پرۆسەی داگیركاری لە هەرێمی كوردستان، داگیركردن و ئەنجامدانی كۆمەڵكوژی لە چەندین ناوچەی كوردی لە رۆژئاوای كوردستان و زۆر كاری دیكەیش.
ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا بەهۆی شەڕی ئۆكرانیا و رووسیاوە هەندێك بەلای توركیادا شكاندوویەتییەوە و نازی هەڵدەگرێ، بەرەوپێشچوونی گفتوگۆكانانی نێوان حكومەتی سوریا و بەڕێوەبەرێتیی خۆسەریش بەشێوەیەكی كەم و رێژەیی، توركیای زیاتر نیگەرانكردووە، بەتایبەت كە بابەتی داننان بە هێزەكانی سوریای دیموكرات وەكو یەكەیەكی سەربازیی یەكێكە لە بابەتەكانی گفتوگۆكە.
6
رێككەوتن یان كۆبوونەوەی سوریا و توركیا و نزیكبوونەوەیان لەیەك، بێگومان یەكێك لە خاڵەكانی لەقاڵبدانی هەر بزووتنەوەیەكی كوردی دەبێت، ئێران و تەنانەت عیراقیش لەو خاڵەدا كۆكن و بۆچوونیان وەكو یەكە، ئەوان كوردێكی خاوەن ئێرادە و بەهێزیان ناوێت، بەڵكو هێزی ئەوان لە بێهێزی كورددایە.
قسەكانی مەولود چاوش ئۆغڵو سەبارەت بە كۆبوونەوەی ئەمنی سوریا و توركیا، سەرەتایەكی ترسناكە، نەبوونی ئیدارەیەكی كوردی لای ئەوان خاڵی هاوبەشە و ناكرێت بەڕێوەبەرێتیی خۆسەری رۆژئاوای كوردستان ئەو لێدان و سیاسەتە نوێیەی توركیا بەهەند وەرنەگرن.
خ.غ
هەفتەی رابردوو مەولود چاوش ئۆغڵو، وەزیری دەرەوەی توركی بە كەناڵی سی ئێن ئێن توركی وت دەگونجێت لە بابەتەكانی رووبەڕوونەوەی هێزەكانی سوریای دیموكرات " كە ئەو بە هێزێكی تیرۆریستی ناوی دەبات" و كێشەكانی كۆچبەران لەگەڵ رژێمی سوریا رێكبكەوین بەبێ ئەوەی دان بە رەوایەتیدا بنێین وەكو چۆن لەگەڵ ئەفغانستان وامانكرد".
2
پرسی كۆچبەران یەكێكە لەو پرسانەی زیاتر روویەكی مرۆیی هەیە، بەڵام توركیا وەكو كارتی فشاری سیاسی دژی سوریا و ئەوروپا بەكاریدەهێنێت و پارەیەكی زۆری پێ كۆكردووەتەوە، لەئێستایشدا وەكو كارتی گوشار دەیەوێت بیكاتە میكانیزمی رێككەوتن لەگەڵ بەشار ئەسەد بۆ ئەوەی ئەو ویستی رێككەوتنەوەی بە سازشكردن لەیەك نەدرێتەوە، هەروەها بۆ بەرژەوەندیی پارتی داد و گەشەپێدان و بەرزكردنەوەی رێژەی دەنگەكانی لە هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری ساڵی 2023 بەكاریبهێنێت.
3
بەڕێوەبەرێتیی خۆسەر لە رۆژئاوای كوردستان و هێزەكانی سوریای دیموكرات پەیوەندیی بەردەوامیان بۆ چارەسەر لەگەڵ رژێمەكەی بەشار ئەسەد هەیە، مەزڵوم كۆبانی لە لێدوانێكیدا بۆ "پەیمانگەی واشنتۆن بۆ لێكۆڵینەوە" وتوویەتی "پەیوەندییەكانمان لەگەڵ دیمەشق بەردەوامە و نەپچڕاوە، دەشمانەوێت كێشەكانی نێوانمان چارەسەر بكەین، بەڵام ئەوەی لێی تێگەیشتووین ئەوەیە كە حكومەتی ئەسەد لەئێستادا بۆ ئەو چارەسەرییە ئامادە نییە، بەوپێیەی رژێم دەیەوێت لە پێگەی سەركەوتووەوە گفتوگۆ بكات و بڕیارەكانی بەسەر ئێمەدا بسەپێنێت، واتە گەڕانەوە بۆ پێش دەستپێكردنی راپەڕینەكانی ساڵی 2011".
4
رێككەوتنی بەڕێوەبەرێتیی خۆسەر و رژێمەكەی بەشار ئەسەد ئەگەر سەركەوتووبێت بۆ توركیا دەبێتە مەترسییەكی گەورە، بەوپێیەی كورد لە رۆژئاوای كوردستان كە سنوورێكی زۆری لەگەڵ توركیا هەیە دەبێتە خاوەن كیانێكی نیمچە سەربەخۆی وەكو هەرێمی كوردستان، ئەوەش بەپێی توركیا هەڕەشەیەكی راستەوخۆیە بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی توركیا و هەرگیز قبووڵكراو نییە.
5
سەردەمی ئەكەپە و ئەردۆغان لە سیاسەتی دەرەوەی توركیا سەردەمی فراوانخوازییە، بەڕێوەبردنی پرۆسەی داگیركارییەكان لە دەریای سپیی ناوەڕاست بە بیانووی دەرهێنانی نەوت و غاز، ناردنی هێزی سەربازی بۆ لیبیا، پرۆسەی داگیركاری لە هەرێمی كوردستان، داگیركردن و ئەنجامدانی كۆمەڵكوژی لە چەندین ناوچەی كوردی لە رۆژئاوای كوردستان و زۆر كاری دیكەیش.
ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا بەهۆی شەڕی ئۆكرانیا و رووسیاوە هەندێك بەلای توركیادا شكاندوویەتییەوە و نازی هەڵدەگرێ، بەرەوپێشچوونی گفتوگۆكانانی نێوان حكومەتی سوریا و بەڕێوەبەرێتیی خۆسەریش بەشێوەیەكی كەم و رێژەیی، توركیای زیاتر نیگەرانكردووە، بەتایبەت كە بابەتی داننان بە هێزەكانی سوریای دیموكرات وەكو یەكەیەكی سەربازیی یەكێكە لە بابەتەكانی گفتوگۆكە.
6
رێككەوتن یان كۆبوونەوەی سوریا و توركیا و نزیكبوونەوەیان لەیەك، بێگومان یەكێك لە خاڵەكانی لەقاڵبدانی هەر بزووتنەوەیەكی كوردی دەبێت، ئێران و تەنانەت عیراقیش لەو خاڵەدا كۆكن و بۆچوونیان وەكو یەكە، ئەوان كوردێكی خاوەن ئێرادە و بەهێزیان ناوێت، بەڵكو هێزی ئەوان لە بێهێزی كورددایە.
قسەكانی مەولود چاوش ئۆغڵو سەبارەت بە كۆبوونەوەی ئەمنی سوریا و توركیا، سەرەتایەكی ترسناكە، نەبوونی ئیدارەیەكی كوردی لای ئەوان خاڵی هاوبەشە و ناكرێت بەڕێوەبەرێتیی خۆسەری رۆژئاوای كوردستان ئەو لێدان و سیاسەتە نوێیەی توركیا بەهەند وەرنەگرن.
خ.غ
وتارەکانی تری نووسەر
