دێرین جەمال
ژنی کورد لەنێوان 8ی مارسی دوێنێ و ئەمڕۆدا
لە سەرەتاکانی سەدەی رابردوودا، لە ویلایەتی شیکاگۆ لە ئەمەریکا کۆمەڵێک ژن لە مینی فاکتۆرێکدا ماندەگرن، پاش ئەم رووداوە مینی فاکتۆرەکە دەسووتێت و 25 ژن دەبنە قوربانی و دەسووتێن.
دەستپێک بۆ ناڕەزایی ژنان
ئەم رووداوە دەکەوێتە رۆژی هەشتی مارسەوە، لەو رۆژەوە ئەم رووداوە بووەتە دەستپێک بۆ بەئاگاهێنانەوەی ناڕەزایی ژنان بەرانبەر بەو پێشێلکارییانەی بەرانبەریان دەکرێت، هەروەها بۆ بەئاگاهێنانەوەی دەنگی ناڕەزایی ژنان بەرانبەر بەو پێشێلکاریی و زوڵم و زۆرەی دەرهەق بە مافەکانیان دەکرێت.
بەهەرحاڵ، ئەم یادە یادی رۆژی جیهانیی ژنانە، ئێمەی کوردیش وەکو هەر نەتەوەیەکی تر لەو یادەدا هاوسۆزین و هاوبیرین بەرانبەر بە مافەکانی ژنانی کورد لە چوارچێوەی نەتەوەیەکی زامدار بە کێشەکانی پێشوو و ئێستاش، ژنی کورد هەرگیز بێبەش نەبووە لە پێشێلکاری و زەوتکردنی مافەکانی و بەستنەوەی لە کونجی داخراو و تاریکی دەست کۆمەڵێک دابونەریتی دواکەوتوو، وەکو ژن بە ژن و گەورە بە بچووک و خوێنبایی و شیربایی و رێگەنەدان بە خوێندن و تێکەڵ نەبوون بە ژیانی شارستانی.
بەرەنگاریی زوڵمی رژێمەکانی پێشوو
هەروەها ژنی کورد شانبەشانی پیاو بەرەنگاریی زوڵم و زۆری رژێمەکانی پێشوو بووەتەوە، چەندینیان لێ زیندانی و ئەشکەنجە و لەسێدارە دراوە و دایکی شەهید و خوشک و خێزانی پێشمەرگە بووە. سەرەڕای بوونی ئەم هەموو ئاستەنگە بەرانبەر بە ژنی کورد و ئەم هەموو سانسۆرە زەقانە، وەلێ ژنی کورد بوێرانە و ئازایانە توانیووێتی چەندین مۆمی گەشاوە لە شەوە دەیجورەکانی نەهامەتی وڵاتدا دابگیرسێنێت.
ئەمڕۆ کە لەپاش راپەڕین و گەشانەوەی وڵات بە هەوای ئازادی و هەڵمژینی سرووەی بەهاری رزگاریی و لەپاش تێگەیشتنمان لە دیموکراسی و چەمکەکانی ژیانی مەدەنییەت، توانرا چەندین رێکخراو و کۆمەڵە بەناوی ژنان و ئافرەتانەوە بێنەکایەوە، تا بتوانن رۆڵی خۆیان بگێڕن بۆ ساڕێژکردنەوەی برینە کۆنەکانی دەستی دابونەریتە نەشیاوەکان و هەڵدانەوەی لاپەڕەیەکی نوێ لە فەرهەنگی شارستانیی نوێ و ژیانی تەکنۆلۆژیای پێشکەوتوو.
کاریگەریی لەسەر گۆڕانکارییە کۆمەڵایەتییەکان
سەرەڕای ئەوەی ئەم رێکخراوانە کاریگەریی پۆزەتیڤانەی گەورەی هەیە لەسەر بوونی بیر و ئایدیای جیاواز و فرەڕەنگی بیروبۆچوونەکان، هەروەها توانیوویانە بەشێوەیەکی دیایکراو ئەگەر بشڵێین کەم، بەڵام هەر کاریگەرییان هەبووە لەسەر گۆڕانکارییە سیاسی و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان، بەڵام هاوکات کەسانێک هەن بوونەتە خاڵی لاواز و نێگەتیڤ لەسەر ئەم رێکخراوانە و چەند پرسیارێکیان دروست کردووە کە وەڵامەکەی لای پسپۆڕان و کارگێڕانی بواری ژنانە. دەشێ بپرسین هۆکاری لەبیرچوونەوەی دیاردە دزێوەکان دەگەڕێتەوە بۆچی لەلایەن رێکخراوەکانەوە؟
ئایا نەبوونی هۆشیاریی تەواوی ئەو رێکخراوانەیە، یان دەستێک هەیە لەپشت ئەم رێکخراوانەوە کە دەبێت بە سیاسەتی ئەوان بجووڵێنەوە؟ سەربەخۆیی رێکخراوبوون و مەدەنیبوونی کۆمەڵگە چی بەسەردێت؟ ئایا ئەو هەموو وەزیر و پەرلەمانتار و کاربەدەستە ژنانە کە خۆی لەخۆیدا جێگەی دڵخۆشین لە هەر رووداوێکی دزێودا دژ بە ژنان هەڵوێستیان چییە؟
هەندێکیان لەو پۆست و پێگانەدا کە بەرپرسن هەروەک پیاوێک مامەڵە دەکەن، یان ژنبوون و کارامەیی خۆیان دەسەلمێنن؟ لە پێش هەر رووداوێکی دزێودا خەڵک بەشێوەیەکی بەرجەستە هۆشیار دەکەنەوە تا ئەو کارە دزێوانە روونەدەن؟ ئاخۆ راگەیاندنی حزب و رێکخراوەکان بە نیشاندانی کارە دزێوەکان دەرهەق بە ژنان، دەیانەوێت سفرەی راگەیاندنی خۆیان پڕبکەنەوە و ئافەرینیان لێ بکرێت یان دەیانەوێت بوونی خۆیان و بواری راگەیاندنی کوردی بەرەوپێشەوە بەرن؟
دەزگای راپرسی
بۆچی تائەمڕۆ دەزگایەکی راپرسی لەئارادا نییە تا لێکۆڵینەی زانستییانە و هاوچەرخ بکەن لەسەر سایکۆلۆژیا و هۆشیاریی ژنی کورد؟ یاخود بۆچی دەزگا حزبییەکان و رێکخراوە مەدەنییەکانی لێ ئاگادار ناکرێتەوە و بەشێوەیەکی پراکتیکی هەوڵ نادەن لایەنە نێگەتیڤەکان چارەسەر بکرێت؟
لەم رۆژەدا وێڕای پیرۆزبایی گەرم بۆ هەموو ژنانی جیهان بەگشتی و ژنانی کورد بەتایبەتی، دەخوازین دەنگی ژنان دەنگێکی بووێربێت و لەسەر داواکاریی زیاتری بە مەدەنیبوونی کۆمەڵگە و ئازادیی و خەسڵەتەکانی دیموکراسی سووربێت و دروشمە زۆر زەوەندەکان پراکتیزە بکرێت.
خ.غ
دەستپێک بۆ ناڕەزایی ژنان
ئەم رووداوە دەکەوێتە رۆژی هەشتی مارسەوە، لەو رۆژەوە ئەم رووداوە بووەتە دەستپێک بۆ بەئاگاهێنانەوەی ناڕەزایی ژنان بەرانبەر بەو پێشێلکارییانەی بەرانبەریان دەکرێت، هەروەها بۆ بەئاگاهێنانەوەی دەنگی ناڕەزایی ژنان بەرانبەر بەو پێشێلکاریی و زوڵم و زۆرەی دەرهەق بە مافەکانیان دەکرێت.
بەهەرحاڵ، ئەم یادە یادی رۆژی جیهانیی ژنانە، ئێمەی کوردیش وەکو هەر نەتەوەیەکی تر لەو یادەدا هاوسۆزین و هاوبیرین بەرانبەر بە مافەکانی ژنانی کورد لە چوارچێوەی نەتەوەیەکی زامدار بە کێشەکانی پێشوو و ئێستاش، ژنی کورد هەرگیز بێبەش نەبووە لە پێشێلکاری و زەوتکردنی مافەکانی و بەستنەوەی لە کونجی داخراو و تاریکی دەست کۆمەڵێک دابونەریتی دواکەوتوو، وەکو ژن بە ژن و گەورە بە بچووک و خوێنبایی و شیربایی و رێگەنەدان بە خوێندن و تێکەڵ نەبوون بە ژیانی شارستانی.
بەرەنگاریی زوڵمی رژێمەکانی پێشوو
هەروەها ژنی کورد شانبەشانی پیاو بەرەنگاریی زوڵم و زۆری رژێمەکانی پێشوو بووەتەوە، چەندینیان لێ زیندانی و ئەشکەنجە و لەسێدارە دراوە و دایکی شەهید و خوشک و خێزانی پێشمەرگە بووە. سەرەڕای بوونی ئەم هەموو ئاستەنگە بەرانبەر بە ژنی کورد و ئەم هەموو سانسۆرە زەقانە، وەلێ ژنی کورد بوێرانە و ئازایانە توانیووێتی چەندین مۆمی گەشاوە لە شەوە دەیجورەکانی نەهامەتی وڵاتدا دابگیرسێنێت.
ئەمڕۆ کە لەپاش راپەڕین و گەشانەوەی وڵات بە هەوای ئازادی و هەڵمژینی سرووەی بەهاری رزگاریی و لەپاش تێگەیشتنمان لە دیموکراسی و چەمکەکانی ژیانی مەدەنییەت، توانرا چەندین رێکخراو و کۆمەڵە بەناوی ژنان و ئافرەتانەوە بێنەکایەوە، تا بتوانن رۆڵی خۆیان بگێڕن بۆ ساڕێژکردنەوەی برینە کۆنەکانی دەستی دابونەریتە نەشیاوەکان و هەڵدانەوەی لاپەڕەیەکی نوێ لە فەرهەنگی شارستانیی نوێ و ژیانی تەکنۆلۆژیای پێشکەوتوو.
کاریگەریی لەسەر گۆڕانکارییە کۆمەڵایەتییەکان
سەرەڕای ئەوەی ئەم رێکخراوانە کاریگەریی پۆزەتیڤانەی گەورەی هەیە لەسەر بوونی بیر و ئایدیای جیاواز و فرەڕەنگی بیروبۆچوونەکان، هەروەها توانیوویانە بەشێوەیەکی دیایکراو ئەگەر بشڵێین کەم، بەڵام هەر کاریگەرییان هەبووە لەسەر گۆڕانکارییە سیاسی و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان، بەڵام هاوکات کەسانێک هەن بوونەتە خاڵی لاواز و نێگەتیڤ لەسەر ئەم رێکخراوانە و چەند پرسیارێکیان دروست کردووە کە وەڵامەکەی لای پسپۆڕان و کارگێڕانی بواری ژنانە. دەشێ بپرسین هۆکاری لەبیرچوونەوەی دیاردە دزێوەکان دەگەڕێتەوە بۆچی لەلایەن رێکخراوەکانەوە؟
ئایا نەبوونی هۆشیاریی تەواوی ئەو رێکخراوانەیە، یان دەستێک هەیە لەپشت ئەم رێکخراوانەوە کە دەبێت بە سیاسەتی ئەوان بجووڵێنەوە؟ سەربەخۆیی رێکخراوبوون و مەدەنیبوونی کۆمەڵگە چی بەسەردێت؟ ئایا ئەو هەموو وەزیر و پەرلەمانتار و کاربەدەستە ژنانە کە خۆی لەخۆیدا جێگەی دڵخۆشین لە هەر رووداوێکی دزێودا دژ بە ژنان هەڵوێستیان چییە؟
هەندێکیان لەو پۆست و پێگانەدا کە بەرپرسن هەروەک پیاوێک مامەڵە دەکەن، یان ژنبوون و کارامەیی خۆیان دەسەلمێنن؟ لە پێش هەر رووداوێکی دزێودا خەڵک بەشێوەیەکی بەرجەستە هۆشیار دەکەنەوە تا ئەو کارە دزێوانە روونەدەن؟ ئاخۆ راگەیاندنی حزب و رێکخراوەکان بە نیشاندانی کارە دزێوەکان دەرهەق بە ژنان، دەیانەوێت سفرەی راگەیاندنی خۆیان پڕبکەنەوە و ئافەرینیان لێ بکرێت یان دەیانەوێت بوونی خۆیان و بواری راگەیاندنی کوردی بەرەوپێشەوە بەرن؟
دەزگای راپرسی
بۆچی تائەمڕۆ دەزگایەکی راپرسی لەئارادا نییە تا لێکۆڵینەی زانستییانە و هاوچەرخ بکەن لەسەر سایکۆلۆژیا و هۆشیاریی ژنی کورد؟ یاخود بۆچی دەزگا حزبییەکان و رێکخراوە مەدەنییەکانی لێ ئاگادار ناکرێتەوە و بەشێوەیەکی پراکتیکی هەوڵ نادەن لایەنە نێگەتیڤەکان چارەسەر بکرێت؟
لەم رۆژەدا وێڕای پیرۆزبایی گەرم بۆ هەموو ژنانی جیهان بەگشتی و ژنانی کورد بەتایبەتی، دەخوازین دەنگی ژنان دەنگێکی بووێربێت و لەسەر داواکاریی زیاتری بە مەدەنیبوونی کۆمەڵگە و ئازادیی و خەسڵەتەکانی دیموکراسی سووربێت و دروشمە زۆر زەوەندەکان پراکتیزە بکرێت.
خ.غ
وتارەکانی تری نووسەر
